Dane szczegółowe książki
Teoria demokracji / Sartori, Giovanni (1924-); Amsterdamski, Piotr (1955-2008); Grinberg, Daniel (1950)
Tytuł
Teoria demokracji
Tytuł oryginału
The theory of democracy revisited
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998
Numer wydania
2
ISBN
8301112751
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp do wydania polskiego (przełożył Daniel Grinberg) … 9
Część I. Debata współczesna (przełożył Daniel Grinberg) … 15
1. Czy demokracja może być po prostu czymkolwiek? … 16
1.1. Era zamętu w demokracji … 16
1.2. Opis i postulat … 21
1.3. Demokracja polityczna i inne demokracje … 23
1.4. Zarys … 27
1.5. Koda tematu teorii … 31
Przypisy … 34
2. Demokracja etymologiczna … 37
2.1. Znaczenie określenia lud … 37
2.2. Lud w społeczeństwie masowym … 42
2.3. Władza ludu i władza nad ludem … 46
2.4. Ograniczone rządy większości … 49
2.5. Formuła Lincolna … 52
Przypisy … 54
3. Granice realizmu politycznego … 58
3.1. Czym jest czysta polityka? … 58
3.2. Polityka jako wojna kontra polityka jako pokój … 61
3.3. Fakty i wartości u Benedetta Crocego … 64
3.4. Mosca, Pareto i Michels … 67
3.5. Realizm kontra racjonalizm … 70
3.6. Demokracja racjonalna i empiryczna … 73
Przypisy … 78
4. Perfekcjonizm i utopia … 81
4.1. Nieporozumienia związane z deontologią … 81
4.2. Mit i utopia rozważone na nowo … 83
4.3. Samorząd i to, co politycznie niemożliwe … 89
4.4. Rola ideałów … 92
4.5. Maksymalizacja, przeciwstawne niebezpieczeństwo oraz odwrotne wyniki 95
4.6. Rewolucja jako mit … 99
4.7. Ideały i dowody … 105
Przypisy … 111
5. Demokracja rządzona i demokracja rządząca … 115
5.1. Opinia publiczna i rządy oparte na przyzwoleniu … 115
5.2. Kwestia konsensu … 119
5.3. Tworzenie opinii … 123
5.4. Autonomia kontra heteronomia opinii publicznej … 127
5.5. Demokracja wyborcza … 135
5.6. Demokracja partycypacyjna … 145
5.7. Demokracja poprzez referendum a wiedza … 150
5.8. Rząd i niemożność rządzenia … 157
Przypisy … 160
6. Demokracja pionowa … 168
6.1. Zasada większości a rządy mniejszości … 168
6.2. Tyrania większości … 170
6.3. Wybór, selekcja oraz błędna selekcja … 175
6.4. Mniejszości i elity … 181
6.5. Rządy mniejszości: od Moski do Dahla … 184
6.6. Żelazne prawo oligarchii … 189
6.7. Teoria demokracji jako konkurencji … 193
6.8. Antyelitaryzm rozważony ponownie … 199
6.9. Poliarchia zdefiniowana normatywnie … 207
Przypisy … 217
7. Czym demokracja nie jest … 228
7.1. Przeciwieństwa, sprzeczności i stopnie … 228
7.2. Autorytaryzm, autorytet i władza … 232
7.3. Państwo totalne, demokracja i absolutyzm … 238
7.4. Totalitaryzm … 241
7.5. Dyktatura i autokracja … 253
Przypisy … 258
8. Decyzyjna teoria demokracji … 265
8.1. Istota decyzji politycznych … 265
8.2. Ryzyko zewnętrzne i koszty decyzyjne … 268
8.3. Wyniki i konteksty decyzyjne … 277
8.4. Natężenie preferencji i zasada większości … 278
8.5. Komitety i jednomyślność … 281
8.6. Komitety, partycypacja i demo-dystrybucja … 288
8.7. Demokracja uzgodnieniowa … 294
8.8. Koda kosztu idealizmu … 298
Przypisy … 306
Część II. Kwestie klasyczne (przełoży! Piotr Amsterdamski) … 313
9. Czym jest demokracja? Definicja, dowód i wybór … 314
9.1. Czy definicje są arbitralne? … 314
9.2. Krytyka konwencjonalizmu … 319
9.3. Słowa jako nośniki doświadczenia … 324
9.4. W poszukiwaniu dowodu … 327
9.5. Ocena porównawcza … 332
Przypisy … 337
10. Demokracja grecka i demokracja współczesna … 341
10.1. Homonim, nie homologia … 341
10.2. Demokracja bezpośrednia, czyli polis … 343
10.3. Indywidualizm i wolność: stare i nowe … 348
10.4. Współczesna idea i ideał … 352
10.5. Odwrócenie perspektywy … 357
Przypisy … 358
11. Wolność i prawo … 365
11.1. Wolność i wolności … 365
11.2. Wolność polityczna … … 369
11.3. Wolność liberalna … 375
11.4. Supremacja prawa według Rousseau … 380
11.5. Krytyka autonomii … 386
11.6. Zasada malejących konsekwencji … 392
11.7. Od rządów prawa do rządów ustawodawców … 394
Przypisy … 403
12. Równość … 412
12.1. Ideał protestu … 412
12.2. Sprawiedliwość i identyczność … 413
12.3. Predemokratyczne i demokratyczne równości … 418
12.4. Równe szanse i takie same okoliczności … 421
12.5. Egalitarne kryteria, postępowanie i wyniki … 425
12.6. Maksymalizacja równości … 431
12.7. Wolność i równość … 437
Przypisy … 444
13. Liberalizm, liberalizm ekonomiczny i demokracja … 449
13.1. Obszary wspólne … 449
13.2. Niefortunna pora … 453
13.3. Własność i zaborczy indywidualizm … 461
13.4. Definicja liberalizmu … 465
13.5. Demokracja liberalna … 470
13.6. Demokracja w ramach liberalizmu … 474
13.7. Demokracja bez liberalizmu … 477
Przypisy … 482
14. Rynek, kapitalizm, planowanie i technokracja … 488
14.1. Czym jest planowanie? … 488
14.2. Co to jest rynek? … 496
14.3. Kapitalizm, indywidualizm, kolektywizm … 502
14.4. Socjalizm rynkowy … 511
14.5. Demokratyczne planowanie … 522
14.6. Demokracja, władza i niekompetencja … 525
14.7. Rola ekspertów … 530
14.8. Rządy nauki … 533
Przypisy … 540
15. Inna demokracja? … 551
15.1. Dobre społeczeństwo Rousseau i Marksa … 551
15.2. Demokracja i państwo według Marksa i Lenina … 559
15.3. Demokracja ludowa … 572
15.4. Teoria demokratycznej dyktatury … 576
15.5. Demokracja i demofilia … 581
15.6. Wojna słów … 587
Przypisy … 592
16. Nędza ideologii … 600
16.1. Wyczerpanie ideałów … 600
16.2. Rzeczy nieuniknione i do uniknięcia … 607
16.3. Polowanie na czarownice w świecie idei … 609
16.4. Nowinkarstwo i przekraczanie granic … 616
16.5. Epilog … 619
Przypisy … 620
Indeks osób … 625
Indeks rzeczowy … 637
Część I. Debata współczesna (przełożył Daniel Grinberg) … 15
1. Czy demokracja może być po prostu czymkolwiek? … 16
1.1. Era zamętu w demokracji … 16
1.2. Opis i postulat … 21
1.3. Demokracja polityczna i inne demokracje … 23
1.4. Zarys … 27
1.5. Koda tematu teorii … 31
Przypisy … 34
2. Demokracja etymologiczna … 37
2.1. Znaczenie określenia lud … 37
2.2. Lud w społeczeństwie masowym … 42
2.3. Władza ludu i władza nad ludem … 46
2.4. Ograniczone rządy większości … 49
2.5. Formuła Lincolna … 52
Przypisy … 54
3. Granice realizmu politycznego … 58
3.1. Czym jest czysta polityka? … 58
3.2. Polityka jako wojna kontra polityka jako pokój … 61
3.3. Fakty i wartości u Benedetta Crocego … 64
3.4. Mosca, Pareto i Michels … 67
3.5. Realizm kontra racjonalizm … 70
3.6. Demokracja racjonalna i empiryczna … 73
Przypisy … 78
4. Perfekcjonizm i utopia … 81
4.1. Nieporozumienia związane z deontologią … 81
4.2. Mit i utopia rozważone na nowo … 83
4.3. Samorząd i to, co politycznie niemożliwe … 89
4.4. Rola ideałów … 92
4.5. Maksymalizacja, przeciwstawne niebezpieczeństwo oraz odwrotne wyniki 95
4.6. Rewolucja jako mit … 99
4.7. Ideały i dowody … 105
Przypisy … 111
5. Demokracja rządzona i demokracja rządząca … 115
5.1. Opinia publiczna i rządy oparte na przyzwoleniu … 115
5.2. Kwestia konsensu … 119
5.3. Tworzenie opinii … 123
5.4. Autonomia kontra heteronomia opinii publicznej … 127
5.5. Demokracja wyborcza … 135
5.6. Demokracja partycypacyjna … 145
5.7. Demokracja poprzez referendum a wiedza … 150
5.8. Rząd i niemożność rządzenia … 157
Przypisy … 160
6. Demokracja pionowa … 168
6.1. Zasada większości a rządy mniejszości … 168
6.2. Tyrania większości … 170
6.3. Wybór, selekcja oraz błędna selekcja … 175
6.4. Mniejszości i elity … 181
6.5. Rządy mniejszości: od Moski do Dahla … 184
6.6. Żelazne prawo oligarchii … 189
6.7. Teoria demokracji jako konkurencji … 193
6.8. Antyelitaryzm rozważony ponownie … 199
6.9. Poliarchia zdefiniowana normatywnie … 207
Przypisy … 217
7. Czym demokracja nie jest … 228
7.1. Przeciwieństwa, sprzeczności i stopnie … 228
7.2. Autorytaryzm, autorytet i władza … 232
7.3. Państwo totalne, demokracja i absolutyzm … 238
7.4. Totalitaryzm … 241
7.5. Dyktatura i autokracja … 253
Przypisy … 258
8. Decyzyjna teoria demokracji … 265
8.1. Istota decyzji politycznych … 265
8.2. Ryzyko zewnętrzne i koszty decyzyjne … 268
8.3. Wyniki i konteksty decyzyjne … 277
8.4. Natężenie preferencji i zasada większości … 278
8.5. Komitety i jednomyślność … 281
8.6. Komitety, partycypacja i demo-dystrybucja … 288
8.7. Demokracja uzgodnieniowa … 294
8.8. Koda kosztu idealizmu … 298
Przypisy … 306
Część II. Kwestie klasyczne (przełoży! Piotr Amsterdamski) … 313
9. Czym jest demokracja? Definicja, dowód i wybór … 314
9.1. Czy definicje są arbitralne? … 314
9.2. Krytyka konwencjonalizmu … 319
9.3. Słowa jako nośniki doświadczenia … 324
9.4. W poszukiwaniu dowodu … 327
9.5. Ocena porównawcza … 332
Przypisy … 337
10. Demokracja grecka i demokracja współczesna … 341
10.1. Homonim, nie homologia … 341
10.2. Demokracja bezpośrednia, czyli polis … 343
10.3. Indywidualizm i wolność: stare i nowe … 348
10.4. Współczesna idea i ideał … 352
10.5. Odwrócenie perspektywy … 357
Przypisy … 358
11. Wolność i prawo … 365
11.1. Wolność i wolności … 365
11.2. Wolność polityczna … … 369
11.3. Wolność liberalna … 375
11.4. Supremacja prawa według Rousseau … 380
11.5. Krytyka autonomii … 386
11.6. Zasada malejących konsekwencji … 392
11.7. Od rządów prawa do rządów ustawodawców … 394
Przypisy … 403
12. Równość … 412
12.1. Ideał protestu … 412
12.2. Sprawiedliwość i identyczność … 413
12.3. Predemokratyczne i demokratyczne równości … 418
12.4. Równe szanse i takie same okoliczności … 421
12.5. Egalitarne kryteria, postępowanie i wyniki … 425
12.6. Maksymalizacja równości … 431
12.7. Wolność i równość … 437
Przypisy … 444
13. Liberalizm, liberalizm ekonomiczny i demokracja … 449
13.1. Obszary wspólne … 449
13.2. Niefortunna pora … 453
13.3. Własność i zaborczy indywidualizm … 461
13.4. Definicja liberalizmu … 465
13.5. Demokracja liberalna … 470
13.6. Demokracja w ramach liberalizmu … 474
13.7. Demokracja bez liberalizmu … 477
Przypisy … 482
14. Rynek, kapitalizm, planowanie i technokracja … 488
14.1. Czym jest planowanie? … 488
14.2. Co to jest rynek? … 496
14.3. Kapitalizm, indywidualizm, kolektywizm … 502
14.4. Socjalizm rynkowy … 511
14.5. Demokratyczne planowanie … 522
14.6. Demokracja, władza i niekompetencja … 525
14.7. Rola ekspertów … 530
14.8. Rządy nauki … 533
Przypisy … 540
15. Inna demokracja? … 551
15.1. Dobre społeczeństwo Rousseau i Marksa … 551
15.2. Demokracja i państwo według Marksa i Lenina … 559
15.3. Demokracja ludowa … 572
15.4. Teoria demokratycznej dyktatury … 576
15.5. Demokracja i demofilia … 581
15.6. Wojna słów … 587
Przypisy … 592
16. Nędza ideologii … 600
16.1. Wyczerpanie ideałów … 600
16.2. Rzeczy nieuniknione i do uniknięcia … 607
16.3. Polowanie na czarownice w świecie idei … 609
16.4. Nowinkarstwo i przekraczanie granic … 616
16.5. Epilog … 619
Przypisy … 620
Indeks osób … 625
Indeks rzeczowy … 637