Dane szczegółowe książki

Wstęp 5
Przedmowa 13
Wstęp 15
Teoria poznania i metafizyka oraz pozostałe nauki filozoficzne 15
Część pierwsza. Teoria poznania 17
I. Klasyczne zagadnienia teorii poznania 19
II. Zagadnienie prawdy 21
Klasyczna definicja prawdy i zarzuty przeciw niej podnoszone 21
Prawda jako zgodność z kryteriami 23
Nieklasyczne definicje prawdy 24
Właściwe sformułowanie klasycznego pojęcia prawdy 27
Sceptycyzm i jego odparcie 29
Nieklasyczne definicje prawdy prowadzą do idealizmu 31
III. Zagadnienia źródła poznania psychologiczna i epistemologiczna wersja tego zagadnienia 32
Aprioryzm i empiryzm 34
Aprioryzm skrajny 35
Empiryzm skrajny 36
Empiryzm umiarkowany 36
Aprioryzm umiarkowany 37
Spór empiryzmu i aprioryzmu o charakter twierdzeń matematyki 39
Matematyka czysta i matematyka stosowana 39
Pogląd empiryzmu umiarkowanego 43
Pogląd empiryzmu skrajnego 43
Konwencjonalizm 44
Pogląd aprioryzmu umiarkowanego. Nauka Kanta 45
Istota poznania apriorycznego według fenomenologów 48
Racjonalizm i irracjonalizm 51
IV. Zagadnienie granic poznania 55
Dwa rozumienia transcendencji 55
Epistemologiczny idealizm immanentny 57
Spostrzeżenie i jego przedmiot 58
Epistemologiczny idealizm transcendentalny 60
Kant jako przedstawiciel transcendentalnego idealizmu 62
Realizm 63
Pozytywizm 64
Neopozytywizm 67
V. Stosunek teorii poznania do innych nauk filozoficznych 70
Część druga. Metafizyka 71
I. Pochodzenie nazwy metafizyka i podział zagadnień pochodzenie wyrazu metafizyka 73
Podział problematyki metafizycznej 74
II. Ontologia 75
Zadania ontologii 75
Przykłady pojęć analizowanych przez ontologię 76
Twierdzenia ontologiczne 78
III. Metafizyczne wnioski z refleksji nad poznaniem 80
§ I. Zagadnienie przedmiotów idealnych spór o uniwersalia 80
Idee platońskie 80
Uniwersalia 81
Współczesna postać sporu o uniwersalia 82
§ 2. Zagadnienie idealizmu metafizycznego 83
a) Idealizm subiektywny 83
Konsekwencje idealizmu epistemologicznego 83
Teza idealizmu subiektywnego 83
Rzeczywistość i jej pozory w świetle idealizmu subiektywnego 85
b) Idealizm obiektywny 87
Połowiczność idealizmu subiektywnego 87
Sądy w sensie psychologicznym i sądy w sensie logicznym 88
Świat ducha obiektywnego 90
Teza idealizmu obiektywnego 90
Przedstawiciele idealizmu obiektywnego 91
Dialektyka Hegla 92
Dialektyka Hegla i dialektyka Marksa 93
c) Metafizyczny realizm 93
Realizm naiwny i krytyczny 93
IV. Zagadnienia metafizyczne wyrastające z rozważań nad przyrodą 96
§ I. Zagadnienie substancji i struktury świata 96
§ 2. Zagadnienie duszy i ciała 97
Jakie substancje istnieją w przyrodzie? 97
Dualizm 97
Dualizm skrajny i umiarkowany 97
Monizm i jego odmiany 99
Materializm 99
Materializm mechanistyczny 99
Materializm dialektyczny 100
Materializm w walce z idealizmem 104
Materializm w walce z dualizmem 104
Ogólna charakterystyka materializmu 112
Stosunek zjawisk fizycznych do psychicznych 113
Uczuciowe motywy opozycji przeciw materializmowi 114
Spirytualizm 115
Monizm właściwy. Teoria identyczności 116
Monizm immanentny 116
§ 3. Determinizm i indeterminizm 117
Spór o przyczynowy ustrój przyrody 117
Analiza i krytyka pojęcia przyczyny 118
Zagadnienie przewidywalności 120
Prawa przyrody prawami statystycznymi tylko? 121
Wolność woli 122
Zagadnienie istnienia przyszłości 123
§ 4. Mechanizm i finalizm 125
Spór o celowy ustrój świata 125
Celowość antropomorficzna 125
Mechanizm biologiczny i witalizm 129
Pojęcie ustroju celowego odmienne od antropomorficznego 130
Neowitaliści 132
Holizm 133
Celowość utylistyczna 134
Optymizm i pesymizm 135
V. Zagadnienia metafizyczne wyrastające z religii 136
Religijne pojęcie bóstwa 136
Nieśmiertelność duszy 136
Metafizyka religijna 137
Filozoficzne pojęcie bóstwa 137
Dowody istnienia Boga 139
Bóg i świat 139
Ateizm 140
Zagadnienie nieśmiertelności duszy u filozofów 140
Metafizyka religijna i etyka 141
Uwagi końcowe 143
Dodatek 145
Metafizyka jako dążenie do uzyskania ostatecznego poglądu na świat **1 145
Dwa rodzaje uczuciowego odnoszenia się do przedmiotów 145
Zależność oceny rzeczy od wiedzy o nich 146
Oceny eudaimoniczne i moralne 146
Ostateczny pogląd na świat 147
Religia a pogląd na świat 148
Związek metafizycznej refleksji nad przyrodą z problematyką religijną 149
Znaczenie refleksji epistemologicznej dla ostatecznego poglądu na świat 150
Naukowy i pozanaukowy pogląd na świat 151
Inne próby syntezy problematyki metafizycznej 151
Jedność filozofii 152