Dane szczegółowe książki
Psychologia zdrowia: wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia / Sheridan, Charles L. (1937-); Radmacher, Sally A.; Dodziuk, Anna (1947-)
Tytuł
Psychologia zdrowia: wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia
Tytuł oryginału
Health psychology
Wydawnictwo
Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 1998
ISBN
83-85452-57-5
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
stron [3], XXX, 529, [2]
Spis treści
pokaż spis treści
OD WYDAWCY XVII
PRZEDMOWA XXI
WSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO XXIII
WPROWADZENIE XXVII
ROZDZIAŁ 1. ZMIANA PARADYGMATU ZDROWIA I OPIEKI ZDROWOTNEJ 1
PARADYGMATY: SCHEMATY POZNAWCZE W NAUCE 3 MODEL BIOMEDYCZNY A MODEL BIOPSYCHOSPOtECZNY 4
Model biomedyczny 4 Medycyna psychosomatyczna 5 Zmiana paradygmatu 5 Model biopsychospołeczny 6
DEFINIOWANIE ZDROWIA I TERMINÓW POKREWNYCH 7
Zmiany w sposobie rozumienia zdrowia 7 Znaczenie sposobu definiowania zdrowia 8 „Zdrowie - choroba" jako kontinuum 10
KRYZYS W SYSTEMIE OPIEKI ZDROWOTNEJ 11
System opieki zdrowotnej 11 Czynniki ekonomiczne 12 Imperatyw technologiczny 14 Imperializm medyczny 14 Ograniczenia technologii medycznej 15 Oczekiwana długość życia 16 Kwestionowanie skuteczności technologii 17 Medycyna heroiczna 17 Choroby cywilizacyjne 19
ALTERNATYWNE SYSTEMY OPIEKI ZDROWOTNEJ 21
Konieczność redukcji kosztów 21 Alternatywne placówki opieki zdrowotnej 23
WNIOSKI 26 PODSUMOWANIE 26
ROZDZIAŁ 2. WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII ZDROWIA 31
PSYCHOLOGIA ZDROWIA: NOWA DYSCYPLINA 33
Definicja psychologii zdrowia 33 Zakres psychologii zdrowia 34
Psychologia zdrowia a kwestia wpływu psychiki na ciało 35
GŁÓWNE PODEJŚCIA DO PSYCHOLOGII ZDROWIA 36
Podejście behawioralne 36
Podejście poznawczo-behawiorame 39
Podejście psychofizjologiczne 41
Podejście psychologii klinicznej 42
Podejście ogólnej teorii systemów 43
Podejście środowiskowe 43
Podejście systemowo-rodzinne 45
Podejście egzystencjalno-fenomenologiczne 46
Podejście holistyczne 46
PSYCHOLOGIA ZDROWIA A DYSCYPLINY POKREWNE 48
Związki z medycyną 48
Medycyna behawioralna i zdrowie behawioralne 48
Psychoterapia medyczna 49
PSYCHOLOGIA ZDROWIA W PRAKTYCE 49
Terapia 49
Terapia kryzysowa 50
Uczenie nowego stylu życia 50
Programy środowiskowe i programy dla instytucji 51
Edukacja publiczna 51
Działania z zakresu polityki zdrowotnej 51
Badania naukowe 52
Możliwości zawodowe 53
SZKOLENIE PSYCHOLOGÓW ZDROWIA 54
Kursy 54
Psychologia zdrowia publicznego 54
Konkluzja 55
WNIOSKI 55 PODSUMOWANIE 56
ROZDZIAŁ 3. KRYTYCZNE SPOJRZENIE
NA BADANIA NAD ZDROWIEM 61 KONSEKWENCJE BŁĘDÓW BADAWCZYCH 63
Ekonomiczne następstwa błędów badawczych 63 Efekt fałszywych alarmów 63
TRUDNOŚĆ OCENIANIA BADAŃ 65 METODA NAUKOWA 65
Początki 66
Mariaż rozumowania i obserwacji 66
ODKRYCIE A WERYFIKACJA 67
Różnice między odkryciem a weryfikacją 68
Źródła odkryć 68
Mylenie odkrywania z weryfikacją 70
METODA EKSPERYMENTALNA 71
Hipoteza zerowa 72
Traktowanie spekulacji jako sprawdzonych zasad 73
NAJCZĘSTSZE PUŁAPKI W BADANIACH NAD ZDROWIEM 74
Wnioski formułowane na podstawie bezpośredniego świadectwa,
opinii innych, stanowiska autorytetów 75
Badania zakończone wnioskiem o braku wpływu zmiennych 77 Badania mylące korelację ze związkiem przyczynowym 80 Badania z wadliwymi wskaźnikami zmiennych 81 Badania na małych lub niereprezentatywnych próbach 84
WNIOSKI 88 PODSUMOWANIE 88
ROZDZIAŁ 4. PSYCHOB1OLOGICZNE MECHANIZMY ZDROWIA I CHOROBY 93
PROBLEM ZWIĄZKU PSYCHIKA-CIAhO 95 AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY 95
Funkcje współczulnego układu nerwowego 96 Funkcje przywspółczulnego układu nerwowego 97
POŁĄCZENIE MIĘDZY AUTONOMICZNYM I OŚRODKOWYM UKŁADEM NERWOWYM 99
Podwzgórze 99 Układ limbiczny 100 Wzajemne połączenia 102
UKŁAD PODWZCÓRZOWO-PRZYSADKOWO-NADNERCZOWY 102
Hormony kory nadnerczy 102
Ogólny zespół adaptacyjny 103
Ośrodkowy układ nerwowy a ogólny zespół adaptacyjny 104
Kontrola ośrodkowego układu nerwowego nad innymi hormonami 104
UKŁAD ODPORNOŚCIOWY 1O5
Układ odporności wrodzonej 105
Układ odporności nabytej 106
Rak i nadzór immunologiczny 110
Psychoneuroimmunologia: czy psychika odgrywa jakąś rolę? 112
WNIOSKI 12O
PODSUMOWANIE 122
ROZDZIAŁ 5. ZASTOSOWANIE RÓŻNYCH FORM TERAPII PSYCHOLOGICZNEJ I BEHAWIORALNEJ W PSYCHOLOGII ZDROWIA 127
MOPEL BIOMEDYCZNYAMODEL BIOPSYCHOSPOŁECZNY O9
KONCEPCJE WPŁYWU PROCESÓW PSYCHOSPOŁECZNYCH NA ZDROWIE 129
BEHAWIORALNY MODEL TERAPII 130
Poznawczo-behawioralny model terapii 131
WŁAŚCIWOŚCI TERAPII BEHAWIORALNEJ 131
Warunkowanie klasyczne 132
Warunkowanie instrumentalne 132
Zachowania związane ze zdrowiem jako reakcje warunkowe 133
Precyzja i pomiar 134
Zmiana zachowań 136
Terapia poznawczo-behawioralna 139
PODSTAWOWA TECHNIKA: TRENING RELAKSACYJNY 146 Relaksacja progresywna 147 Systematyczne odczulanie 149
TERAPIA EKSPRE5YJNAA PSYCHOLOGIA ZDROWIA 151
Terapia ekspresyjna a terapia behawioralna 151 Psychodynamiczny model terapii 151 Terapia odkrywająca a terapia zakrywająca 152 Różne podejścia w terapii ekspresyjnej 153
WNIOSKI 160 PODSUMOWANIE 161
ROZDZIAŁ 6. SPOJRZENIE NA LEKARZY I PACJENTÓW
Z PERSPEKTYWY POZNAWCZO-SPOŁECZNEJ 167 PRZETWARZANIE INFORMACJI A ROZUMOWANIE MEDYCZNE 169
Ograniczenia w przetwarzaniu informacji 169 Prawdopodobieństwo, heurystyki i błędy poznawcze 170 Diagnozy medyczne a przetwarzanie informacji 174
RADZENIE SOBIE Z CHOROBĄ 178
Stadia rozwoju choroby 178
Analiza radzenia sobie z chorobą: dyspozycje a proces 179
Psychologia objawów somatycznych 180
Radzenie sobie z rolą chorego 183
ROLA PERSONELU MEDYCZNEGO 186
Mechanizmy obronne stosowane przez pacjentów 187
Informowanie pacjentów 187
Stres przeżywany przez personel medyczny 188
PRZESTRZEGANIE ZALECEŃ MEDYCZNYCH 189
Znaczenie prawidłowego wykonywania zaleceń medycznych 190
Rozmiar zjawiska nieprzestrzegania biomedycznych procedur leczenia 191
Świadomość nieprzestrzegania zaleceń 193
Przekazywanie, odbiór i nieudzielanie informacji 194
Jak poprawić współpracę między lekarzem a pacjentem? 196
WNIOSKI 200 PODSUMOWANIE 201
ROZDZIAŁ 7. STRES A ZDROWIE 205 NATURA STRESU 2O6 MODEL STRESU 207
Stresory 208
Ocena poznawcza 209
Zasoby odporności na stres 210
Reakcja krótkotrwała 214
Eustres, dystres i efekty neutralne 215
WSPARCIE SPOŁECZNE 217
Model efektu głównego a model buforowy 217
Negatywne skutki wsparcia społecznego 220
Związek między wsparciem społecznym a zdrowiem 222
RADZENIE SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH 223
Komponenty poznawcze 223
Radzenie sobie skoncentrowane na problemie i na emocjach 224
Indywidualne style radzenia sobie 226
ZMAGANIE SIĘ ZE STRESEM 231
Zmaganie się ze stresorami 231 Modyfikowanie ocen poznawczych 233 Rozwój zasobów odporności na stres 233
Kontrolowanie reakcji stresowych 234 Treningi zmagania się ze stresem 235
WNIOSKI 235 PODSUMOWANIE 236
ROZDZIAŁ 8. CZYNNIKI ZWIĄZANE ZE STYLEM ŻYCIA I:
ZDROWIEJEDZENIE I ĆWICZENIA FIZYCZNE 241
ZAPOBIEGANIE CHOROBOM ZWIĄZANYM ZE STYLEM ŻYCIA 242 ODŻYWIANIE 244
Amerykańska dieta 244 Dieta a zdrowie 246
KONTROLA WAGI CIAŁA 250
Teoria glukostatyczna 250
Teoria normy 251
Teoria powstrzymywania się od jedzenia 251
Diety odchudzające i wskaźnik przemiany materii 251
Żywność niskokaloryczna: przyjaciel czy wróg? 252
OTYŁOŚĆ 152
Mierniki otyłości 252 Przyczyny otyłości 253 Skutki otyłości 254 Leczenie otyłości 255
ZABURZENIA ODŻYWIANIA 261 Anoreksja 261 Bulimia 261
ĆWICZENIA FIZYCZNE 26i
Ćwiczenia aerobowe 263
Ćwiczenia rozciągające i trening siłowy 264
Fizjologiczne korzyści z uprawiania ćwiczeń fizycznych 265
Psychologiczne korzyści z uprawiania ćwiczeń fizycznych 265
Ile należy ćwiczyć? 267
Jak motywować ludzi do ćwiczeń fizycznych? 267
WDRAŻANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA 268
Teorie zmiany stylu życia 268
Ustalanie celu i zawieranie kontraktu 270
WNIOSKI 212
PODSUMOWANIE 212
ROZDZIAŁ 9. STYLE ŻYCIA II: NIEWIDOCZNE NARKOTYKI 281 UZALEŻNIENIE OD NARKOTYKÓW 282
Uzależnienie fizyczne i tolerancja 283
Nastawienie i okoliczności zażywania 283
Skutki zażywania środków psychoaktywnych 284
NIKOTYNA 285
Skutki palenia tytoniu 285
Palenie bierne 287
Dlaczego-trudno rzucić palenie? 289
Jak palacze stają się byłymi palaczami? 290
Zapobieganie paleniu papierosów 294
Tytoń bezdymny 296
ALKOHOL 298
Kto pije alkohol? 299
Nadużywanie i uzależnienie od alkoholu 300
Co powoduje nadużywanie i uzależnienie od alkoholu? 300
Biopsychospołeczne skutki picia alkoholu 304
Leczenie nadużywania i uzależnienia od alkoholu 307
Zapobieganie nadużywaniu i uzależnieniu od alkoholu 310
WNIOSKI 311 PODSUMOWANIE 312
ROZDZIAŁ 10. BÓL I PSYCHOLOGIA ZDROWIA 317
BIOMEDYCZNY MODEL BÓLU 319
Poszukiwania receptorów bólu 319
Włókna nerwowe i drogi bólowe 320
Pola mózgu odbierające bodźce czuciowe 321
AKTYWNOŚĆ DRÓG BÓLOWYCH A BÓL 321
Rany odniesione w walce 322
Bóle fantomowe 322
Ból ostry a ból przewlekły 323
Kulturowe i osobowościowe różnice w zakresie reakcji bólowych 324
SZERSZE SPOJRZENIE NA ZJAWISKO BÓLU 325
Teoria kontroli wejścia 325
Instrumentalna kontrola bólu 329
Wieloaspektowe i wieloczynnikowe podejścia do leczenia bólu 330
OPIS PRZYPADKU TERAPII BÓLU 333 BÓLE GŁOWY 335
Migrena 335
Napięciowy ból głowy 342
Mieszane bóle głowy 345
WNIOSKI 346 PODSUMOWANIE 347
ROZDZIAŁU. WSPÓŁCZESNE EPIDEMIE: CHOROBY
UKŁADU KRĄŻENIA 353 STWARDNIENIE TĘTNIC 355 NADCIŚNIENIE PIERWOTNE: PODEJŚCIA PSYCHOLOGICZNE 356
Nadciśnienie pierwotne 357
Konsekwencje nadciśnienia 357
Fizjologiczne podłoże nadciśnienia 358
Pomiar ciśnienia krwi 360
Farmakologiczne metody leczenia nadciśnienia 361
Rola psychologii zdrowia w leczeniu nadciśnienia 364
CHOROBA WIEŃCOWA: PODEJŚCIA PSYCHOLOGICZNE 370
Niedokrwienie mięśnia sercowego i dusznica bolesna 372
Zawał serca 372
Biomedyczne metody leczenia choroby wieńcowej 373
Zapobieganie chorobie wieńcowej 376
Rola psychologu w zapobieganiu chorobie wieńcowej 377
Wzór zachowania A 377
Choroba wieńcowa a stress 386
WNIOSKI 387 PODSUMOWANIE 389
ROZDZIAŁ 12. RAK I AIDS: CHOROBY SIEJĄCE STRACH 393 RAK 394
Czym jest rak? 395 ; Rodzaje chorób nowotworowych 395 Biopsychospołeczne uwarunkowania raka 396 Psychospołeczne skutki raka i jego leczenia 401 Interwencje psychospołeczne u chorych na raka 405
ZESPÓŁ NABYTEGO UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (AIDS) 410
Wirus HIV i jego działanie 411 Sposoby przenoszenia wirusa HIV 412 Populacje wysokiego ryzyka 412 Psychospołeczne konsekwencje AIDS 414 Psychospołeczna terapia chorych na AIDS 416 Kontrowersje i sprzeczności 419
WNIOSKI 420 PODSUMOWANIE 421
ROZDZIAŁ 13. SZERSZE ZASTOSOWANIE
PSYCHOLOGII ZDROWIA 427 PSYCHOLOGIAZDROWIAAZESPÓŁ SKRONIOWO-ŻUCHWOWY 429
Historia zespołu skroniowo-żuchwowego 429
Specyficzność reakcji 430
Leczenie za pomocą biofeedbacku 432
PSYCHOlOC.lAZDROWIAACHiRURC.IA PLASTYCZNA 432 ROLA PSYCHOLOC.AWCHIRURC.il STOMATOLOGICZNEJ 435 PSYCHOLOGIA ZDROWIA A CHOROBY SKÓRY 438
Czynniki psychiczne w chorobach skóry 439 Psychologiczne metody leczenia chorób skóry 441
PSYCHOLOGIA ZDROWIA A ASTMA 444
Złożoność astmy i problemów związanych z jej leczeniem 445 Interwencje psychologiczne 447
PSYCHOLOGICZNE PODEJŚCIA DO CUKRZYCY 449
Czynniki psychospołeczne w cukrzycy 450
Interwencje psychologiczne 450
Stres a cukrzyca 452
Rodziny psychosomatyczne 454
WNIOSKI 455 PODSUMOWANIE 456
SŁOWNIKTERMINÓW 461 BIBLIOGRAFIA 477 INDEKS OSÓB 513 INDEKS RZECZOWY
PRZEDMOWA XXI
WSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO XXIII
WPROWADZENIE XXVII
ROZDZIAŁ 1. ZMIANA PARADYGMATU ZDROWIA I OPIEKI ZDROWOTNEJ 1
PARADYGMATY: SCHEMATY POZNAWCZE W NAUCE 3 MODEL BIOMEDYCZNY A MODEL BIOPSYCHOSPOtECZNY 4
Model biomedyczny 4 Medycyna psychosomatyczna 5 Zmiana paradygmatu 5 Model biopsychospołeczny 6
DEFINIOWANIE ZDROWIA I TERMINÓW POKREWNYCH 7
Zmiany w sposobie rozumienia zdrowia 7 Znaczenie sposobu definiowania zdrowia 8 „Zdrowie - choroba" jako kontinuum 10
KRYZYS W SYSTEMIE OPIEKI ZDROWOTNEJ 11
System opieki zdrowotnej 11 Czynniki ekonomiczne 12 Imperatyw technologiczny 14 Imperializm medyczny 14 Ograniczenia technologii medycznej 15 Oczekiwana długość życia 16 Kwestionowanie skuteczności technologii 17 Medycyna heroiczna 17 Choroby cywilizacyjne 19
ALTERNATYWNE SYSTEMY OPIEKI ZDROWOTNEJ 21
Konieczność redukcji kosztów 21 Alternatywne placówki opieki zdrowotnej 23
WNIOSKI 26 PODSUMOWANIE 26
ROZDZIAŁ 2. WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII ZDROWIA 31
PSYCHOLOGIA ZDROWIA: NOWA DYSCYPLINA 33
Definicja psychologii zdrowia 33 Zakres psychologii zdrowia 34
Psychologia zdrowia a kwestia wpływu psychiki na ciało 35
GŁÓWNE PODEJŚCIA DO PSYCHOLOGII ZDROWIA 36
Podejście behawioralne 36
Podejście poznawczo-behawiorame 39
Podejście psychofizjologiczne 41
Podejście psychologii klinicznej 42
Podejście ogólnej teorii systemów 43
Podejście środowiskowe 43
Podejście systemowo-rodzinne 45
Podejście egzystencjalno-fenomenologiczne 46
Podejście holistyczne 46
PSYCHOLOGIA ZDROWIA A DYSCYPLINY POKREWNE 48
Związki z medycyną 48
Medycyna behawioralna i zdrowie behawioralne 48
Psychoterapia medyczna 49
PSYCHOLOGIA ZDROWIA W PRAKTYCE 49
Terapia 49
Terapia kryzysowa 50
Uczenie nowego stylu życia 50
Programy środowiskowe i programy dla instytucji 51
Edukacja publiczna 51
Działania z zakresu polityki zdrowotnej 51
Badania naukowe 52
Możliwości zawodowe 53
SZKOLENIE PSYCHOLOGÓW ZDROWIA 54
Kursy 54
Psychologia zdrowia publicznego 54
Konkluzja 55
WNIOSKI 55 PODSUMOWANIE 56
ROZDZIAŁ 3. KRYTYCZNE SPOJRZENIE
NA BADANIA NAD ZDROWIEM 61 KONSEKWENCJE BŁĘDÓW BADAWCZYCH 63
Ekonomiczne następstwa błędów badawczych 63 Efekt fałszywych alarmów 63
TRUDNOŚĆ OCENIANIA BADAŃ 65 METODA NAUKOWA 65
Początki 66
Mariaż rozumowania i obserwacji 66
ODKRYCIE A WERYFIKACJA 67
Różnice między odkryciem a weryfikacją 68
Źródła odkryć 68
Mylenie odkrywania z weryfikacją 70
METODA EKSPERYMENTALNA 71
Hipoteza zerowa 72
Traktowanie spekulacji jako sprawdzonych zasad 73
NAJCZĘSTSZE PUŁAPKI W BADANIACH NAD ZDROWIEM 74
Wnioski formułowane na podstawie bezpośredniego świadectwa,
opinii innych, stanowiska autorytetów 75
Badania zakończone wnioskiem o braku wpływu zmiennych 77 Badania mylące korelację ze związkiem przyczynowym 80 Badania z wadliwymi wskaźnikami zmiennych 81 Badania na małych lub niereprezentatywnych próbach 84
WNIOSKI 88 PODSUMOWANIE 88
ROZDZIAŁ 4. PSYCHOB1OLOGICZNE MECHANIZMY ZDROWIA I CHOROBY 93
PROBLEM ZWIĄZKU PSYCHIKA-CIAhO 95 AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY 95
Funkcje współczulnego układu nerwowego 96 Funkcje przywspółczulnego układu nerwowego 97
POŁĄCZENIE MIĘDZY AUTONOMICZNYM I OŚRODKOWYM UKŁADEM NERWOWYM 99
Podwzgórze 99 Układ limbiczny 100 Wzajemne połączenia 102
UKŁAD PODWZCÓRZOWO-PRZYSADKOWO-NADNERCZOWY 102
Hormony kory nadnerczy 102
Ogólny zespół adaptacyjny 103
Ośrodkowy układ nerwowy a ogólny zespół adaptacyjny 104
Kontrola ośrodkowego układu nerwowego nad innymi hormonami 104
UKŁAD ODPORNOŚCIOWY 1O5
Układ odporności wrodzonej 105
Układ odporności nabytej 106
Rak i nadzór immunologiczny 110
Psychoneuroimmunologia: czy psychika odgrywa jakąś rolę? 112
WNIOSKI 12O
PODSUMOWANIE 122
ROZDZIAŁ 5. ZASTOSOWANIE RÓŻNYCH FORM TERAPII PSYCHOLOGICZNEJ I BEHAWIORALNEJ W PSYCHOLOGII ZDROWIA 127
MOPEL BIOMEDYCZNYAMODEL BIOPSYCHOSPOŁECZNY O9
KONCEPCJE WPŁYWU PROCESÓW PSYCHOSPOŁECZNYCH NA ZDROWIE 129
BEHAWIORALNY MODEL TERAPII 130
Poznawczo-behawioralny model terapii 131
WŁAŚCIWOŚCI TERAPII BEHAWIORALNEJ 131
Warunkowanie klasyczne 132
Warunkowanie instrumentalne 132
Zachowania związane ze zdrowiem jako reakcje warunkowe 133
Precyzja i pomiar 134
Zmiana zachowań 136
Terapia poznawczo-behawioralna 139
PODSTAWOWA TECHNIKA: TRENING RELAKSACYJNY 146 Relaksacja progresywna 147 Systematyczne odczulanie 149
TERAPIA EKSPRE5YJNAA PSYCHOLOGIA ZDROWIA 151
Terapia ekspresyjna a terapia behawioralna 151 Psychodynamiczny model terapii 151 Terapia odkrywająca a terapia zakrywająca 152 Różne podejścia w terapii ekspresyjnej 153
WNIOSKI 160 PODSUMOWANIE 161
ROZDZIAŁ 6. SPOJRZENIE NA LEKARZY I PACJENTÓW
Z PERSPEKTYWY POZNAWCZO-SPOŁECZNEJ 167 PRZETWARZANIE INFORMACJI A ROZUMOWANIE MEDYCZNE 169
Ograniczenia w przetwarzaniu informacji 169 Prawdopodobieństwo, heurystyki i błędy poznawcze 170 Diagnozy medyczne a przetwarzanie informacji 174
RADZENIE SOBIE Z CHOROBĄ 178
Stadia rozwoju choroby 178
Analiza radzenia sobie z chorobą: dyspozycje a proces 179
Psychologia objawów somatycznych 180
Radzenie sobie z rolą chorego 183
ROLA PERSONELU MEDYCZNEGO 186
Mechanizmy obronne stosowane przez pacjentów 187
Informowanie pacjentów 187
Stres przeżywany przez personel medyczny 188
PRZESTRZEGANIE ZALECEŃ MEDYCZNYCH 189
Znaczenie prawidłowego wykonywania zaleceń medycznych 190
Rozmiar zjawiska nieprzestrzegania biomedycznych procedur leczenia 191
Świadomość nieprzestrzegania zaleceń 193
Przekazywanie, odbiór i nieudzielanie informacji 194
Jak poprawić współpracę między lekarzem a pacjentem? 196
WNIOSKI 200 PODSUMOWANIE 201
ROZDZIAŁ 7. STRES A ZDROWIE 205 NATURA STRESU 2O6 MODEL STRESU 207
Stresory 208
Ocena poznawcza 209
Zasoby odporności na stres 210
Reakcja krótkotrwała 214
Eustres, dystres i efekty neutralne 215
WSPARCIE SPOŁECZNE 217
Model efektu głównego a model buforowy 217
Negatywne skutki wsparcia społecznego 220
Związek między wsparciem społecznym a zdrowiem 222
RADZENIE SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH 223
Komponenty poznawcze 223
Radzenie sobie skoncentrowane na problemie i na emocjach 224
Indywidualne style radzenia sobie 226
ZMAGANIE SIĘ ZE STRESEM 231
Zmaganie się ze stresorami 231 Modyfikowanie ocen poznawczych 233 Rozwój zasobów odporności na stres 233
Kontrolowanie reakcji stresowych 234 Treningi zmagania się ze stresem 235
WNIOSKI 235 PODSUMOWANIE 236
ROZDZIAŁ 8. CZYNNIKI ZWIĄZANE ZE STYLEM ŻYCIA I:
ZDROWIEJEDZENIE I ĆWICZENIA FIZYCZNE 241
ZAPOBIEGANIE CHOROBOM ZWIĄZANYM ZE STYLEM ŻYCIA 242 ODŻYWIANIE 244
Amerykańska dieta 244 Dieta a zdrowie 246
KONTROLA WAGI CIAŁA 250
Teoria glukostatyczna 250
Teoria normy 251
Teoria powstrzymywania się od jedzenia 251
Diety odchudzające i wskaźnik przemiany materii 251
Żywność niskokaloryczna: przyjaciel czy wróg? 252
OTYŁOŚĆ 152
Mierniki otyłości 252 Przyczyny otyłości 253 Skutki otyłości 254 Leczenie otyłości 255
ZABURZENIA ODŻYWIANIA 261 Anoreksja 261 Bulimia 261
ĆWICZENIA FIZYCZNE 26i
Ćwiczenia aerobowe 263
Ćwiczenia rozciągające i trening siłowy 264
Fizjologiczne korzyści z uprawiania ćwiczeń fizycznych 265
Psychologiczne korzyści z uprawiania ćwiczeń fizycznych 265
Ile należy ćwiczyć? 267
Jak motywować ludzi do ćwiczeń fizycznych? 267
WDRAŻANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA 268
Teorie zmiany stylu życia 268
Ustalanie celu i zawieranie kontraktu 270
WNIOSKI 212
PODSUMOWANIE 212
ROZDZIAŁ 9. STYLE ŻYCIA II: NIEWIDOCZNE NARKOTYKI 281 UZALEŻNIENIE OD NARKOTYKÓW 282
Uzależnienie fizyczne i tolerancja 283
Nastawienie i okoliczności zażywania 283
Skutki zażywania środków psychoaktywnych 284
NIKOTYNA 285
Skutki palenia tytoniu 285
Palenie bierne 287
Dlaczego-trudno rzucić palenie? 289
Jak palacze stają się byłymi palaczami? 290
Zapobieganie paleniu papierosów 294
Tytoń bezdymny 296
ALKOHOL 298
Kto pije alkohol? 299
Nadużywanie i uzależnienie od alkoholu 300
Co powoduje nadużywanie i uzależnienie od alkoholu? 300
Biopsychospołeczne skutki picia alkoholu 304
Leczenie nadużywania i uzależnienia od alkoholu 307
Zapobieganie nadużywaniu i uzależnieniu od alkoholu 310
WNIOSKI 311 PODSUMOWANIE 312
ROZDZIAŁ 10. BÓL I PSYCHOLOGIA ZDROWIA 317
BIOMEDYCZNY MODEL BÓLU 319
Poszukiwania receptorów bólu 319
Włókna nerwowe i drogi bólowe 320
Pola mózgu odbierające bodźce czuciowe 321
AKTYWNOŚĆ DRÓG BÓLOWYCH A BÓL 321
Rany odniesione w walce 322
Bóle fantomowe 322
Ból ostry a ból przewlekły 323
Kulturowe i osobowościowe różnice w zakresie reakcji bólowych 324
SZERSZE SPOJRZENIE NA ZJAWISKO BÓLU 325
Teoria kontroli wejścia 325
Instrumentalna kontrola bólu 329
Wieloaspektowe i wieloczynnikowe podejścia do leczenia bólu 330
OPIS PRZYPADKU TERAPII BÓLU 333 BÓLE GŁOWY 335
Migrena 335
Napięciowy ból głowy 342
Mieszane bóle głowy 345
WNIOSKI 346 PODSUMOWANIE 347
ROZDZIAŁU. WSPÓŁCZESNE EPIDEMIE: CHOROBY
UKŁADU KRĄŻENIA 353 STWARDNIENIE TĘTNIC 355 NADCIŚNIENIE PIERWOTNE: PODEJŚCIA PSYCHOLOGICZNE 356
Nadciśnienie pierwotne 357
Konsekwencje nadciśnienia 357
Fizjologiczne podłoże nadciśnienia 358
Pomiar ciśnienia krwi 360
Farmakologiczne metody leczenia nadciśnienia 361
Rola psychologii zdrowia w leczeniu nadciśnienia 364
CHOROBA WIEŃCOWA: PODEJŚCIA PSYCHOLOGICZNE 370
Niedokrwienie mięśnia sercowego i dusznica bolesna 372
Zawał serca 372
Biomedyczne metody leczenia choroby wieńcowej 373
Zapobieganie chorobie wieńcowej 376
Rola psychologu w zapobieganiu chorobie wieńcowej 377
Wzór zachowania A 377
Choroba wieńcowa a stress 386
WNIOSKI 387 PODSUMOWANIE 389
ROZDZIAŁ 12. RAK I AIDS: CHOROBY SIEJĄCE STRACH 393 RAK 394
Czym jest rak? 395 ; Rodzaje chorób nowotworowych 395 Biopsychospołeczne uwarunkowania raka 396 Psychospołeczne skutki raka i jego leczenia 401 Interwencje psychospołeczne u chorych na raka 405
ZESPÓŁ NABYTEGO UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI (AIDS) 410
Wirus HIV i jego działanie 411 Sposoby przenoszenia wirusa HIV 412 Populacje wysokiego ryzyka 412 Psychospołeczne konsekwencje AIDS 414 Psychospołeczna terapia chorych na AIDS 416 Kontrowersje i sprzeczności 419
WNIOSKI 420 PODSUMOWANIE 421
ROZDZIAŁ 13. SZERSZE ZASTOSOWANIE
PSYCHOLOGII ZDROWIA 427 PSYCHOLOGIAZDROWIAAZESPÓŁ SKRONIOWO-ŻUCHWOWY 429
Historia zespołu skroniowo-żuchwowego 429
Specyficzność reakcji 430
Leczenie za pomocą biofeedbacku 432
PSYCHOlOC.lAZDROWIAACHiRURC.IA PLASTYCZNA 432 ROLA PSYCHOLOC.AWCHIRURC.il STOMATOLOGICZNEJ 435 PSYCHOLOGIA ZDROWIA A CHOROBY SKÓRY 438
Czynniki psychiczne w chorobach skóry 439 Psychologiczne metody leczenia chorób skóry 441
PSYCHOLOGIA ZDROWIA A ASTMA 444
Złożoność astmy i problemów związanych z jej leczeniem 445 Interwencje psychologiczne 447
PSYCHOLOGICZNE PODEJŚCIA DO CUKRZYCY 449
Czynniki psychospołeczne w cukrzycy 450
Interwencje psychologiczne 450
Stres a cukrzyca 452
Rodziny psychosomatyczne 454
WNIOSKI 455 PODSUMOWANIE 456
SŁOWNIKTERMINÓW 461 BIBLIOGRAFIA 477 INDEKS OSÓB 513 INDEKS RZECZOWY