Dane szczegółowe książki
Jak Homo stał się sapiens: o ewolucji myślenia / Gärdenfors, Peter (1949-); Pańkowski, Tomasz
Tytuł
Jak Homo stał się sapiens: o ewolucji myślenia
Tytuł oryginału
Hur Homo blev sapiens : om tänkandets evolution, 2000
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2010
ISBN
9788375541175
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Spis treści
Wstęp 9
Rozdział 1. Myślenie z perspektywy ewolucyjnej 11
1.1. Drzewo genealogiczne człowieka 13
1.2. Pojawia się Homo 17
1.3. Nieodzowne ustalenia: części składowe myślenia 22
1.4. Cztery źródła dowodów empirycznych 33
1.5. Wczesne stadia rozwoju myślenia 36
1.6. Istoty skinnerowskie 40
Rozdział 2. Wrażenie, percepcja, wyobrażenie 44
2.1. Wrażenia: być wyczulonym na świat 45
2.2. Sztuka celowania — dlaczego szympansy nie potrafią grać w strzałki 48
2.3. Percepcje: postrzegać świat 52
2.4. Percepcje kategoryzujące: szufladkowanie świata 58
2.5. Stałość przedmiotu: świat poza naszymi wrażeniami 60
2.6. Sztuka polowania na myszy 62
2.7. Pomiędzy jednym i drugim zmysłem 65
2.8. Rozumowanie przyczynowo-skutkowe: znajdowanie niewidocznych wątków 68
2.9. Pokój z widokiem 75
2.10. Wyobrażenia: wyłączanie zmysłów 77
Rozdział 3. Świat wewnętrzny 87
3.1. Istoty popperowskie 87
3.2. Reprezentacje a mózg 91
3.3. Na niby: zabawy w świecie wewnętrznym 95
3.4. Kierowanie myślą: intencjonalność 97
3.5. Imitacja: dlaczego małpy nie małpują 102
3.6. Planowanie: dlaczego wiewiórka nie planuje zimy 107
3.7. Brzytwa Ockhama 109
3.8. Myślenie o jutrze 112
3.9. Wytwarzanie narzędzi 117
3.10. Dylemat człowieka 121
Rozdział 4. Czytanie cudzych myśli 125
4.1. Poziomy teorii umysłu 125
4.2. Rozumienie emocji 127
4.3. Rozumienie uwagi 130
4.4. Rozumienie intencji 134
4.5. Rozumienie wiedzy innych 140
4.6. Oszustwo 146
4.7. Inteligencja makiaweliczna 154
4.8. Autyzm: kiedy świat wewnętrzny ma luki 159
Rozdział 5. Samoświadomość 163
5.1. Co to jest samoświadomość? 163
5.2. Zwierzęta wobec samych siebie: dlaczego pawiany się nie malują 168
5.3. Komunikacja, uwaga i świadomość 175
5.4. Wcale nie jest nieładnie pokazywać palcem 181
5.5. Ty i ja 184
5.6. Zwierciadło duszy 188
5.7. Wolna wola 194
5.8. Świadomość a moralność — dlaczego koczkodany są ubezwłasnowolnione 198
Rozdział 6. Narodziny języka 205
6.1. Sygnały i symbole 206
6.2. ikony 211
6.3. Komunikacja językowa a intencjonalność wyższego rzędu 213
6.4. Zdolności językowe zwierząt 216
6.5. Kanzi — na granicy języka 219
6.6. Jak dzieci uczą się języka 228
6.7. Mimowanie jako intencjonalna komunikacja 230
6.8. Utrzymywanie rytmu — dlaczego szympansy nie grają w orkiestrze cyrkowej 236
Rozdział 7. Pochodzenie mowy 240
7.1. Dlaczego tylko człowiek? 240
7.2. Język a świadomość 246
7.3. Teoria plotek 247
7.4. Dzielenie się wizją przyszłości — współpraca jako źródło języka 254
7.5. Język jako znak rozpoznawczy społeczności 258
7.6. Mamusińska mowa 260
7.7. Protojęzyk 263
7.8. Rola gramatyki 266
7.9. Mity i narracje 272
7.10. Język w mózgu 275
7.11. Gdzie są przechowywane znaczenia słów? 279
Rozdział 8. Eksternalizacja świata wewnętrznego 282
8.1. Pamięć zewnętrzna 284
8.2. Rozwój języka pisanego 290
8.3. Wpływ pisma na myślenie 293
8.4. Nauka: świat teorii 297
8.5. Dryfująca myśl — i samolubny mem 302
8.6. Oderwana tożsamość 304
8.7. Otwarta osobowość 307
Epilog 308
Bibliografia 310
Wstęp 9
Rozdział 1. Myślenie z perspektywy ewolucyjnej 11
1.1. Drzewo genealogiczne człowieka 13
1.2. Pojawia się Homo 17
1.3. Nieodzowne ustalenia: części składowe myślenia 22
1.4. Cztery źródła dowodów empirycznych 33
1.5. Wczesne stadia rozwoju myślenia 36
1.6. Istoty skinnerowskie 40
Rozdział 2. Wrażenie, percepcja, wyobrażenie 44
2.1. Wrażenia: być wyczulonym na świat 45
2.2. Sztuka celowania — dlaczego szympansy nie potrafią grać w strzałki 48
2.3. Percepcje: postrzegać świat 52
2.4. Percepcje kategoryzujące: szufladkowanie świata 58
2.5. Stałość przedmiotu: świat poza naszymi wrażeniami 60
2.6. Sztuka polowania na myszy 62
2.7. Pomiędzy jednym i drugim zmysłem 65
2.8. Rozumowanie przyczynowo-skutkowe: znajdowanie niewidocznych wątków 68
2.9. Pokój z widokiem 75
2.10. Wyobrażenia: wyłączanie zmysłów 77
Rozdział 3. Świat wewnętrzny 87
3.1. Istoty popperowskie 87
3.2. Reprezentacje a mózg 91
3.3. Na niby: zabawy w świecie wewnętrznym 95
3.4. Kierowanie myślą: intencjonalność 97
3.5. Imitacja: dlaczego małpy nie małpują 102
3.6. Planowanie: dlaczego wiewiórka nie planuje zimy 107
3.7. Brzytwa Ockhama 109
3.8. Myślenie o jutrze 112
3.9. Wytwarzanie narzędzi 117
3.10. Dylemat człowieka 121
Rozdział 4. Czytanie cudzych myśli 125
4.1. Poziomy teorii umysłu 125
4.2. Rozumienie emocji 127
4.3. Rozumienie uwagi 130
4.4. Rozumienie intencji 134
4.5. Rozumienie wiedzy innych 140
4.6. Oszustwo 146
4.7. Inteligencja makiaweliczna 154
4.8. Autyzm: kiedy świat wewnętrzny ma luki 159
Rozdział 5. Samoświadomość 163
5.1. Co to jest samoświadomość? 163
5.2. Zwierzęta wobec samych siebie: dlaczego pawiany się nie malują 168
5.3. Komunikacja, uwaga i świadomość 175
5.4. Wcale nie jest nieładnie pokazywać palcem 181
5.5. Ty i ja 184
5.6. Zwierciadło duszy 188
5.7. Wolna wola 194
5.8. Świadomość a moralność — dlaczego koczkodany są ubezwłasnowolnione 198
Rozdział 6. Narodziny języka 205
6.1. Sygnały i symbole 206
6.2. ikony 211
6.3. Komunikacja językowa a intencjonalność wyższego rzędu 213
6.4. Zdolności językowe zwierząt 216
6.5. Kanzi — na granicy języka 219
6.6. Jak dzieci uczą się języka 228
6.7. Mimowanie jako intencjonalna komunikacja 230
6.8. Utrzymywanie rytmu — dlaczego szympansy nie grają w orkiestrze cyrkowej 236
Rozdział 7. Pochodzenie mowy 240
7.1. Dlaczego tylko człowiek? 240
7.2. Język a świadomość 246
7.3. Teoria plotek 247
7.4. Dzielenie się wizją przyszłości — współpraca jako źródło języka 254
7.5. Język jako znak rozpoznawczy społeczności 258
7.6. Mamusińska mowa 260
7.7. Protojęzyk 263
7.8. Rola gramatyki 266
7.9. Mity i narracje 272
7.10. Język w mózgu 275
7.11. Gdzie są przechowywane znaczenia słów? 279
Rozdział 8. Eksternalizacja świata wewnętrznego 282
8.1. Pamięć zewnętrzna 284
8.2. Rozwój języka pisanego 290
8.3. Wpływ pisma na myślenie 293
8.4. Nauka: świat teorii 297
8.5. Dryfująca myśl — i samolubny mem 302
8.6. Oderwana tożsamość 304
8.7. Otwarta osobowość 307
Epilog 308
Bibliografia 310