Dane szczegółowe książki
Nie tylko Biblia: historia starożytnego Izraela / Liverani, Mario; Puchalski, Jakub; Niesiołowski-Spanò, Łukasz (1971-)
Tytuł
Nie tylko Biblia: historia starożytnego Izraela
Tytuł oryginału
Oltre la Bibbia : storia antica di Israele
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010
ISBN
9788323506225
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp … 11
Wykaz skrótów … 15
Rozdział 1. Palestyna w późnej epoce brązu (XIV-XIII w.) … 19
1. Pejzaż i zasoby
2. Fragmentaryzacja geopolityczna
3. Brak ciągłości osadniczej
4. Egipska dominacja
5. Egipska ideologia
6. Pałac i jego centralna pozycja
7. Rozkwit ekonomiczny i wymiana handlowa
8. Wsie i organy kolegialne
9. Nomadzi "zewnętrzni"
10. Napięcia społeczno-ekonomiczne
CZĘŚĆ I. HISTORIA "ZWYCZAJNA"
Rozdział 2. Okres przejściowy (XII w.) … 47
1. Złożone przyczyny kryzysu
2. Czynniki klimatyczne i migracje
3. Upadek systemu regionalnego
4. Kryzys pałaców
5. Wzrost elementu plemiennego
6. Przemiany technologiczne
7. Poszerzenie horyzontów
Rozdział 3. Nowe społeczeństwo (ok. 1150-1050) … 67
1. Poszerzenie strefy osadniczej
2. Formy osadnictwa
3. Etnogeneza proto-Izraelitów
4. Rozmieszczenie plemion
5. Solidarność między plemionami
6. Normy prawne
7. Postulaty społeczne
8. Ciągłość miejska i symbioza kananejsko-filistyńska
9. Ciągłość egipskiej obecności
10. Państwa etniczne i państwo-miasto: dwa modele kulturowe
Rozdział 4. Proces formotwórczy (ok. 1050-930) … 93
1. Palestyńska mozaika na szerokim tle kulturowym
2. Płaskowyże centralne oraz rola Jerozolimy i Sychem
3. Północ: równina Megiddo i Galilea
4. Centrum: Saul i monarchia typu charyzmatycznego
5. Południe: królestwo Dawida - między rzeczywistością a utopią
6. Królestwo Salomona - między administracją a legendą
7. Wyprawa Szeszonka
Rozdział 5. Królestwo Izraela (ok. 930-740) … 120
1. Niepewne początki i zjednoczenie
2. Samaria i Dom Omriego
3. Dynastia Jehu
4. Wojny i sojusze w systemie regionalnym
5. Hegemonia aramejska
6. Mechanizmy decyzyjne a profetyzm
7. Religia: kult Baala i Jahwe
8. Urbanistyka, architektura, rzemiosło
9. Administracja i ekonomia
Rozdział 6. Królestwo Judy (ok. 930-720) … 145
1. Dom Dawida
2. Zmiany dynastyczne
3. Kształtowanie się państw zajordańskich
4. Gospodarka i kultura materialna
5. Jahwizm i południowy profetyzm
6. Wspólna ideologia w IX-VIII w.
Rozdział 7. Mocarstwowa ekspansja Asyrii (ok. 740-640) … 159
1. Zajęcie północy
2. Napór na południe
3. Krzyżowe wysiedlenia i prowincjonalizacja
4. Wzrost i dobrobyt królestwa Judy
5. Reformy Ezechiasza i prorocy
6. Ideologia imperialna i strategie lokalne
7. Wierność i ochrona: imperator i bóg
Rozdział 8. Między dwoma mocarstwami (ok. 640-610) … 180
1. Upadek imperium asyryjskiego
2. Krótki okres wolności
3. Jozjasz i projekt zjednoczenia
4. Odnalezienie Prawa
5. Jeden bóg w jednej świątyni 6, Historiografia deuteronomistyczna
7. Upadek i dziedzictwo
Rozdział 9. Mocarstwowa ekspansja Babilonii (ok. 610-585) … 197
1. Nabuchodonozor i imperialna rekonkwista
2. Strategie lokalne i wyrocznie przeciw narodom
3. Wewnętrzne spory polityczne
4. Od państwa wasalnego do ostatecznego zniszczenia
5. Wysiedlenia - upadek demograficzny i kulturalny
6. Zakończenie pewnej epoki historycznej
OKRES PRZEJŚCIOWY
Rozdział 10. Epoka osiowa … 215
1. Jednostka i "odległa władza"
2. Kwestia monoteizmu
3. Od kultu ceremonialnego do religii etycznej
4. Odpowiedzialność zbiorowa i osobista
Rozdział 11. Diaspora … 225
1. Los elity politycznej
2. Dostosowanie się do nowego środowiska
3. Przesiedleńcy i emigranci
4. Kim była "reszta"?
5. Proroctwa powrotu i nowe przymierze
6. Nowe teologie
7. Deuteronomistyczna historiografia a wzorce babilońskie
Rozdział 12. Spustoszony krajobraz … 242
1. Opuszczony kraj
2. Potop
3. Wieża Babel
4. Ogród Edenu
5. Trzy części świata
6. Genealogie i antykwaryzm
7. Koczownicy z gór i pustyni
CZĘŚĆ II. HISTORIA "WYMYŚLONA"
Rozdział 13. Pozostawieni w kraju a repatrianci: wprowadzenie patriarchów … 261
1. Upadek Babilonii i edykt Cyrusa
2. Grupy powracających
3. "Lud ziemi"
4. Mityczne podstawy ponownego zasiedlenia
5. Lokalizacja historii patriarchalnych
6. Związki międzyplemienne
7. Jerozolima i Sychem
8. Historia Józefa
Rozdział 14. Powracający i obcy: stworzenie mitu podboju … 281
1. Etapy powrotu
2. Palestyna w czasach Achemenidów
3. Ludy obce i niechciane
4. Formuła exodusu
5. Mojżesz, pustynia i itineraria
6. Trudne osadnictwo
7. Jozue i święta wojna
8. Krajobraz i etiologia
9. Kompromis i koegzystencja
10. Granice idealne i realne
Rozdział 15. Państwo bez króla: stworzenie instytucji sędziów. . . 303
1. Achemenidzka struktura administracyjna
2. Kontekst i chronologia Księgi Sędziów
3. Komponenty historyczne i utopijne
4. Komponenty legendarne i baśniowe
5. Związek dwunastu plemion
6. Przestrzeń międzyplemienna
Rozdział 16. Opcja monarchiczna: powstanie koncepcji zjednoczonego królestwa … 319
1. Ostatnie blaski Domu Dawida
2. Debaty pro- i antymonarchiczne
3. Mityczne początki: jedność jako archetyp
4. Ciągłość dynastyczna i dzieje sukcesji
5. Mądrość i sprawiedliwość
6. Od mesjanizmu królewskiego do mesjanizmu eschatologicznego
Rozdział 17. Opcja kapłańska: stworzenie świątyni Salomona . . . 335
1. Świątynie palestyńskie i babilońskie
2. Mit Pierwszej Świątyni
3. Budowa Drugiej Świątyni i przyjęcie kapłańskiego przewodnictwa
4. Alternatywne świątynie
5. Miasto-świątynia
6. Kapłani i Lewici
Rozdział 18. Samoświadomość: wynalezienie Prawa … 353
1. Przymierze, Prawo, Bóg i lud
2. Mityczne założenie: Mojżesz i Synaj
3. Nawarstwienie prawodawstwa
4. Prawodawstwo społeczne
5. Prawodawstwo małżeńskie
6. Identyfikacja zachowań
7. Czystość i skalanie
8. Prozelityzm i ekskluzywizm
EPILOG
Rozdział 19. Historia lokalna i walory uniwersalne … 375
1. Panorama IV w.: Druga Świątynia i diaspora
2. Wielkie cezury
3. Debata historiograficzna
4. Od dziejów "zwyczajnych" do znaczącego opracowania
Bibliografia … 381
Spis tablic … 406
Spis ilustracji … 407
Spis źródeł tablic i ilustracji … 409
Indeks osób i bóstw … 411
Indeks nazw geograficznych … 418
Indeks terminów … 429
Indeks cytatów źródłowych … 432
Wykaz skrótów … 15
Rozdział 1. Palestyna w późnej epoce brązu (XIV-XIII w.) … 19
1. Pejzaż i zasoby
2. Fragmentaryzacja geopolityczna
3. Brak ciągłości osadniczej
4. Egipska dominacja
5. Egipska ideologia
6. Pałac i jego centralna pozycja
7. Rozkwit ekonomiczny i wymiana handlowa
8. Wsie i organy kolegialne
9. Nomadzi "zewnętrzni"
10. Napięcia społeczno-ekonomiczne
CZĘŚĆ I. HISTORIA "ZWYCZAJNA"
Rozdział 2. Okres przejściowy (XII w.) … 47
1. Złożone przyczyny kryzysu
2. Czynniki klimatyczne i migracje
3. Upadek systemu regionalnego
4. Kryzys pałaców
5. Wzrost elementu plemiennego
6. Przemiany technologiczne
7. Poszerzenie horyzontów
Rozdział 3. Nowe społeczeństwo (ok. 1150-1050) … 67
1. Poszerzenie strefy osadniczej
2. Formy osadnictwa
3. Etnogeneza proto-Izraelitów
4. Rozmieszczenie plemion
5. Solidarność między plemionami
6. Normy prawne
7. Postulaty społeczne
8. Ciągłość miejska i symbioza kananejsko-filistyńska
9. Ciągłość egipskiej obecności
10. Państwa etniczne i państwo-miasto: dwa modele kulturowe
Rozdział 4. Proces formotwórczy (ok. 1050-930) … 93
1. Palestyńska mozaika na szerokim tle kulturowym
2. Płaskowyże centralne oraz rola Jerozolimy i Sychem
3. Północ: równina Megiddo i Galilea
4. Centrum: Saul i monarchia typu charyzmatycznego
5. Południe: królestwo Dawida - między rzeczywistością a utopią
6. Królestwo Salomona - między administracją a legendą
7. Wyprawa Szeszonka
Rozdział 5. Królestwo Izraela (ok. 930-740) … 120
1. Niepewne początki i zjednoczenie
2. Samaria i Dom Omriego
3. Dynastia Jehu
4. Wojny i sojusze w systemie regionalnym
5. Hegemonia aramejska
6. Mechanizmy decyzyjne a profetyzm
7. Religia: kult Baala i Jahwe
8. Urbanistyka, architektura, rzemiosło
9. Administracja i ekonomia
Rozdział 6. Królestwo Judy (ok. 930-720) … 145
1. Dom Dawida
2. Zmiany dynastyczne
3. Kształtowanie się państw zajordańskich
4. Gospodarka i kultura materialna
5. Jahwizm i południowy profetyzm
6. Wspólna ideologia w IX-VIII w.
Rozdział 7. Mocarstwowa ekspansja Asyrii (ok. 740-640) … 159
1. Zajęcie północy
2. Napór na południe
3. Krzyżowe wysiedlenia i prowincjonalizacja
4. Wzrost i dobrobyt królestwa Judy
5. Reformy Ezechiasza i prorocy
6. Ideologia imperialna i strategie lokalne
7. Wierność i ochrona: imperator i bóg
Rozdział 8. Między dwoma mocarstwami (ok. 640-610) … 180
1. Upadek imperium asyryjskiego
2. Krótki okres wolności
3. Jozjasz i projekt zjednoczenia
4. Odnalezienie Prawa
5. Jeden bóg w jednej świątyni 6, Historiografia deuteronomistyczna
7. Upadek i dziedzictwo
Rozdział 9. Mocarstwowa ekspansja Babilonii (ok. 610-585) … 197
1. Nabuchodonozor i imperialna rekonkwista
2. Strategie lokalne i wyrocznie przeciw narodom
3. Wewnętrzne spory polityczne
4. Od państwa wasalnego do ostatecznego zniszczenia
5. Wysiedlenia - upadek demograficzny i kulturalny
6. Zakończenie pewnej epoki historycznej
OKRES PRZEJŚCIOWY
Rozdział 10. Epoka osiowa … 215
1. Jednostka i "odległa władza"
2. Kwestia monoteizmu
3. Od kultu ceremonialnego do religii etycznej
4. Odpowiedzialność zbiorowa i osobista
Rozdział 11. Diaspora … 225
1. Los elity politycznej
2. Dostosowanie się do nowego środowiska
3. Przesiedleńcy i emigranci
4. Kim była "reszta"?
5. Proroctwa powrotu i nowe przymierze
6. Nowe teologie
7. Deuteronomistyczna historiografia a wzorce babilońskie
Rozdział 12. Spustoszony krajobraz … 242
1. Opuszczony kraj
2. Potop
3. Wieża Babel
4. Ogród Edenu
5. Trzy części świata
6. Genealogie i antykwaryzm
7. Koczownicy z gór i pustyni
CZĘŚĆ II. HISTORIA "WYMYŚLONA"
Rozdział 13. Pozostawieni w kraju a repatrianci: wprowadzenie patriarchów … 261
1. Upadek Babilonii i edykt Cyrusa
2. Grupy powracających
3. "Lud ziemi"
4. Mityczne podstawy ponownego zasiedlenia
5. Lokalizacja historii patriarchalnych
6. Związki międzyplemienne
7. Jerozolima i Sychem
8. Historia Józefa
Rozdział 14. Powracający i obcy: stworzenie mitu podboju … 281
1. Etapy powrotu
2. Palestyna w czasach Achemenidów
3. Ludy obce i niechciane
4. Formuła exodusu
5. Mojżesz, pustynia i itineraria
6. Trudne osadnictwo
7. Jozue i święta wojna
8. Krajobraz i etiologia
9. Kompromis i koegzystencja
10. Granice idealne i realne
Rozdział 15. Państwo bez króla: stworzenie instytucji sędziów. . . 303
1. Achemenidzka struktura administracyjna
2. Kontekst i chronologia Księgi Sędziów
3. Komponenty historyczne i utopijne
4. Komponenty legendarne i baśniowe
5. Związek dwunastu plemion
6. Przestrzeń międzyplemienna
Rozdział 16. Opcja monarchiczna: powstanie koncepcji zjednoczonego królestwa … 319
1. Ostatnie blaski Domu Dawida
2. Debaty pro- i antymonarchiczne
3. Mityczne początki: jedność jako archetyp
4. Ciągłość dynastyczna i dzieje sukcesji
5. Mądrość i sprawiedliwość
6. Od mesjanizmu królewskiego do mesjanizmu eschatologicznego
Rozdział 17. Opcja kapłańska: stworzenie świątyni Salomona . . . 335
1. Świątynie palestyńskie i babilońskie
2. Mit Pierwszej Świątyni
3. Budowa Drugiej Świątyni i przyjęcie kapłańskiego przewodnictwa
4. Alternatywne świątynie
5. Miasto-świątynia
6. Kapłani i Lewici
Rozdział 18. Samoświadomość: wynalezienie Prawa … 353
1. Przymierze, Prawo, Bóg i lud
2. Mityczne założenie: Mojżesz i Synaj
3. Nawarstwienie prawodawstwa
4. Prawodawstwo społeczne
5. Prawodawstwo małżeńskie
6. Identyfikacja zachowań
7. Czystość i skalanie
8. Prozelityzm i ekskluzywizm
EPILOG
Rozdział 19. Historia lokalna i walory uniwersalne … 375
1. Panorama IV w.: Druga Świątynia i diaspora
2. Wielkie cezury
3. Debata historiograficzna
4. Od dziejów "zwyczajnych" do znaczącego opracowania
Bibliografia … 381
Spis tablic … 406
Spis ilustracji … 407
Spis źródeł tablic i ilustracji … 409
Indeks osób i bóstw … 411
Indeks nazw geograficznych … 418
Indeks terminów … 429
Indeks cytatów źródłowych … 432