Dane szczegółowe książki
Charakterystyka zmian w rozwoju umysłowym dzieci autystycznych / Markiewicz, Katarzyna
Autorzy
Tytuł
Charakterystyka zmian w rozwoju umysłowym dzieci autystycznych
Wydawnictwo
Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007
ISBN
978-83-227-2730-0
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Plik zawiera automatycznie wygenerowany spis treści
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie 9
Podziękowania 14
ROZDZIAŁ 1. Kształtowanie się umysłu dziecka 15
1.1. Pojęcie rozwoju - ustalenia terminologiczne 15
1.2. Rozwój umysłowy - zagadnienia teoretyczne 22
1.3. Wybrane modele rozwoju umysłowego 23
1.4. Teoria rozwoju umysłowego S. I. Greenspana 29
1.5. Implikacje do teorii Greenspana 35
1.6. Czynniki warunkujące kształtowanie umysłu 36
ROZDZIAŁ 2. Determinanty zmian rozwojowych 41
2.1. Mózgowe mechanizmy regulacji zachowania 41
2.1.1. Funkcjonalna anatomia mózgu 42
2.1.2. Dyskusje nad racjonalnym i emocjonalnym mózgiem 46
2.1.3. Koncepcja aktywności umysłowej 49
2.1.4. „Umysł wcielony" - Koncepcja aktywności umysłowej według
A. R. Damasio 51
2.1.5. Uszkodzenia mózgu 54
2.1.6. Dysfunkcje umysłu 57
2.1.7. Autyzm a dysfunkcje mózgu 59
2.2. Udział czynników środowiskowych w rozwoju 61
2.2.1. Kształtowanie się przywiązania jako czynnik modyfikacji zmian rozwojowych 61
2.2.2. Postawy rodzicielskie a zmiana rozwojowa 62
2.2.3. Społeczne determinanty dezorganizacji rozwoju 64
2.2.3.1. Społeczne przełomy życiowe jako źródło rozwoju
lub kryzysu 65
ROZDZIAŁ 3. Możliwości rozwoju umysłowego osób z autyzmem 68
3.1. Ustalenia terminologiczne dotyczące problematyki autyzmu 68
3.2. Diagnostyczne kryteria autyzmu 70
3.3. Autyzm a procesy poznawcze 74
3.3.1. Percepcja wzrokowa 76
3.3.2. Percepcja słuchowa i umiejętności komunikacyjne 80
3.3.3. Inne zmysły: dotyk, węch, smak 84
3.4. Kształtowanie umiejętności percepcyjnych w procesie uczenia się 85
3.5. Autyzm a emocje 86
3.6. Możliwości rozwoju umysłowego dzieci z autyzmem 90
ROZDZIAŁ 4. Teorie wyjaśniające istotę autyzmu 94
4.1. Teoria umysłu (Theory ofMind - ToM) a autyzm 96
4.2. Teoria funkcji wykonawczych (Executive Function Theory - EF) 101
4.3. Teoria słabej centralnej koherencji {Weak Central Coherence - WCC) 105 4.4.1.Podsumowanie zaprezentowanych teorii 107
4.5. Badania nad umiejętnościami komunikacyjnymi osób autystycznych 109
ROZDZIAŁ 5. Prezentacja badań własnych nad rozwojem możliwości
umysłowych dzieci autystycznych 113
5.1. Założenia badawcze 115
5.1.1. Cele i procedura badań 116
5.1.2. Pytania badawcze 117
5.1.3. Hipotezy badawcze 117
5.2. Organizacja badań i opis badanej grupy 120
5.2.1. Organizacja badań dotyczących specyficznych wskaźników
różnicujących autyzm, niepełnosprawność intelektualną
i specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka
w diagnostyce dzieci do 3. r.ż 121
5.2.1.1. Osoby badane 122
5.2.1.2. Metody badań 124
5.2.1.3. Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa
(MFDR) 124
5.2.2. Organizacja badań dotyczących zmian w sferze rozwoju
umysłowego dzieci autystycznych w okresie od wczesnego
do późnego dzieciństwa 126
5.2.2.1. Osoby badane 127
5.2.2.2. Metody badań 130
5.2.3. Ocena rozwoju umysłowego dzieci autystycznych na podstawie
prób eksperymentalnych 131
5.2.3.1. Pomiar umiejętności z zakresu Teorii Umysłu (ToM) 132
5.2.3.2. Pomiar umiejętności z zakresu funkcji wykonawczych
(EF) 133
5.2.3.3. Pomiar umiejętności z zakresu Centralnej Koherencji
(CC) 136
5.2.4. Pomiar dyspozycji rozwojowych 137
5.2.4.1. Profil Psychoedukacyjny (PEP-R) 137
ROZDZIAŁ 6. Analiza porównawcza możliwości rozwojowych małych
dzieci z autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną i specyficznymi
zaburzeniami rozwoju mowy i języka 140
6.1. Praktyczne problemy wczesnej diagnostyki rozwojowej 141
6.2. Analiza porównawcza możliwości rozwojowych dzieci do 3. r.ż.
z autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną oraz specyficznymi
zaburzeniami rozwoju mowy i języka 143
6.2.1. Ustalenie zależności między badanymi funkcjami 157
ROZDZIAŁ 7. Analiza przebiegu zmian rozwojowych u dzieci
autystycznych 163
7.1. Charakterystyka zmian rozwojowych u dzieci autystycznych 164
7.2. Głębokość deficytów w autyzmie a specyfika przebiegu zmiany rozwojowej 173
ROZDZIAŁ 8. Zmiany rozwojowe w zakresie ToM, EF, CC 182
8.1. Zmiany rozwojowe w zakresie teorii umysłu u dzieci autystycznych 183
8.1.1. Głębokość deficytów w autyzmie a kształtowanie się możliwości Tom 189
8.1.2. Funkcja ToM a wspomaganie rozwoju dziecka 190
8.2. Zmiany rozwojowe w zakresie funkcji wykonawczych (EF) u dzieci
autystycznych 197
8.2.1. Głębokość deficytów w autyzmie a kształtowanie się funkcji wykonawczych 202
8.2.2. Funkcja EF a wspomaganie rozwoju dziecka 204
8.3. Zmiany rozwojowew zakresie centralnej koherencji (słabej centralnej
koherencji - WCC) u dzieci autystycznych 206
8.3.1. Głębokość deficytów w autyzmie a kształtowanie się centralnej koherencji 212
8.3.2. Funkcja CC a wspomaganie rozwoju dziecka 213
8.4. Ustalenie stopnia zależności między poziomem badanych sprawności
w zakresie teorii umysłu oraz funkcji wykonawczych i centralnej
koherencji 215
Podsumowanie 217
Bibliografia 230
Aneks 247
Załącznik 1. Pomiar umiejętności z zakresu TOM 248
Załącznik 2. Pomiar umiejętności z zakresu CC 261
Załącznik 3. Współczynnik korelacji dla zmiennych: wiek i funkcje mierzone
skalą MFDR 272
Załącznik 4. Współczynnik korelacji dla zmiennych: ToM i funkcje
skali rozwoju PEP-R 272
Załącznik 5. Współczynnik korelacji dla zmiennych: EF i funkcje skali
rozwoju PEP-R 27 A
Załącznik 6. Szacowanie współczynnika korelacji dla zmiennych: CC
i funkcje skali rozwoju PEP-R 277
Załącznik 7. Rysunki dowolne 277
Podziękowania 14
ROZDZIAŁ 1. Kształtowanie się umysłu dziecka 15
1.1. Pojęcie rozwoju - ustalenia terminologiczne 15
1.2. Rozwój umysłowy - zagadnienia teoretyczne 22
1.3. Wybrane modele rozwoju umysłowego 23
1.4. Teoria rozwoju umysłowego S. I. Greenspana 29
1.5. Implikacje do teorii Greenspana 35
1.6. Czynniki warunkujące kształtowanie umysłu 36
ROZDZIAŁ 2. Determinanty zmian rozwojowych 41
2.1. Mózgowe mechanizmy regulacji zachowania 41
2.1.1. Funkcjonalna anatomia mózgu 42
2.1.2. Dyskusje nad racjonalnym i emocjonalnym mózgiem 46
2.1.3. Koncepcja aktywności umysłowej 49
2.1.4. „Umysł wcielony" - Koncepcja aktywności umysłowej według
A. R. Damasio 51
2.1.5. Uszkodzenia mózgu 54
2.1.6. Dysfunkcje umysłu 57
2.1.7. Autyzm a dysfunkcje mózgu 59
2.2. Udział czynników środowiskowych w rozwoju 61
2.2.1. Kształtowanie się przywiązania jako czynnik modyfikacji zmian rozwojowych 61
2.2.2. Postawy rodzicielskie a zmiana rozwojowa 62
2.2.3. Społeczne determinanty dezorganizacji rozwoju 64
2.2.3.1. Społeczne przełomy życiowe jako źródło rozwoju
lub kryzysu 65
ROZDZIAŁ 3. Możliwości rozwoju umysłowego osób z autyzmem 68
3.1. Ustalenia terminologiczne dotyczące problematyki autyzmu 68
3.2. Diagnostyczne kryteria autyzmu 70
3.3. Autyzm a procesy poznawcze 74
3.3.1. Percepcja wzrokowa 76
3.3.2. Percepcja słuchowa i umiejętności komunikacyjne 80
3.3.3. Inne zmysły: dotyk, węch, smak 84
3.4. Kształtowanie umiejętności percepcyjnych w procesie uczenia się 85
3.5. Autyzm a emocje 86
3.6. Możliwości rozwoju umysłowego dzieci z autyzmem 90
ROZDZIAŁ 4. Teorie wyjaśniające istotę autyzmu 94
4.1. Teoria umysłu (Theory ofMind - ToM) a autyzm 96
4.2. Teoria funkcji wykonawczych (Executive Function Theory - EF) 101
4.3. Teoria słabej centralnej koherencji {Weak Central Coherence - WCC) 105 4.4.1.Podsumowanie zaprezentowanych teorii 107
4.5. Badania nad umiejętnościami komunikacyjnymi osób autystycznych 109
ROZDZIAŁ 5. Prezentacja badań własnych nad rozwojem możliwości
umysłowych dzieci autystycznych 113
5.1. Założenia badawcze 115
5.1.1. Cele i procedura badań 116
5.1.2. Pytania badawcze 117
5.1.3. Hipotezy badawcze 117
5.2. Organizacja badań i opis badanej grupy 120
5.2.1. Organizacja badań dotyczących specyficznych wskaźników
różnicujących autyzm, niepełnosprawność intelektualną
i specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka
w diagnostyce dzieci do 3. r.ż 121
5.2.1.1. Osoby badane 122
5.2.1.2. Metody badań 124
5.2.1.3. Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa
(MFDR) 124
5.2.2. Organizacja badań dotyczących zmian w sferze rozwoju
umysłowego dzieci autystycznych w okresie od wczesnego
do późnego dzieciństwa 126
5.2.2.1. Osoby badane 127
5.2.2.2. Metody badań 130
5.2.3. Ocena rozwoju umysłowego dzieci autystycznych na podstawie
prób eksperymentalnych 131
5.2.3.1. Pomiar umiejętności z zakresu Teorii Umysłu (ToM) 132
5.2.3.2. Pomiar umiejętności z zakresu funkcji wykonawczych
(EF) 133
5.2.3.3. Pomiar umiejętności z zakresu Centralnej Koherencji
(CC) 136
5.2.4. Pomiar dyspozycji rozwojowych 137
5.2.4.1. Profil Psychoedukacyjny (PEP-R) 137
ROZDZIAŁ 6. Analiza porównawcza możliwości rozwojowych małych
dzieci z autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną i specyficznymi
zaburzeniami rozwoju mowy i języka 140
6.1. Praktyczne problemy wczesnej diagnostyki rozwojowej 141
6.2. Analiza porównawcza możliwości rozwojowych dzieci do 3. r.ż.
z autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną oraz specyficznymi
zaburzeniami rozwoju mowy i języka 143
6.2.1. Ustalenie zależności między badanymi funkcjami 157
ROZDZIAŁ 7. Analiza przebiegu zmian rozwojowych u dzieci
autystycznych 163
7.1. Charakterystyka zmian rozwojowych u dzieci autystycznych 164
7.2. Głębokość deficytów w autyzmie a specyfika przebiegu zmiany rozwojowej 173
ROZDZIAŁ 8. Zmiany rozwojowe w zakresie ToM, EF, CC 182
8.1. Zmiany rozwojowe w zakresie teorii umysłu u dzieci autystycznych 183
8.1.1. Głębokość deficytów w autyzmie a kształtowanie się możliwości Tom 189
8.1.2. Funkcja ToM a wspomaganie rozwoju dziecka 190
8.2. Zmiany rozwojowe w zakresie funkcji wykonawczych (EF) u dzieci
autystycznych 197
8.2.1. Głębokość deficytów w autyzmie a kształtowanie się funkcji wykonawczych 202
8.2.2. Funkcja EF a wspomaganie rozwoju dziecka 204
8.3. Zmiany rozwojowew zakresie centralnej koherencji (słabej centralnej
koherencji - WCC) u dzieci autystycznych 206
8.3.1. Głębokość deficytów w autyzmie a kształtowanie się centralnej koherencji 212
8.3.2. Funkcja CC a wspomaganie rozwoju dziecka 213
8.4. Ustalenie stopnia zależności między poziomem badanych sprawności
w zakresie teorii umysłu oraz funkcji wykonawczych i centralnej
koherencji 215
Podsumowanie 217
Bibliografia 230
Aneks 247
Załącznik 1. Pomiar umiejętności z zakresu TOM 248
Załącznik 2. Pomiar umiejętności z zakresu CC 261
Załącznik 3. Współczynnik korelacji dla zmiennych: wiek i funkcje mierzone
skalą MFDR 272
Załącznik 4. Współczynnik korelacji dla zmiennych: ToM i funkcje
skali rozwoju PEP-R 272
Załącznik 5. Współczynnik korelacji dla zmiennych: EF i funkcje skali
rozwoju PEP-R 27 A
Załącznik 6. Szacowanie współczynnika korelacji dla zmiennych: CC
i funkcje skali rozwoju PEP-R 277
Załącznik 7. Rysunki dowolne 277