Dane szczegółowe książki
Patologie społeczne / Pospiszyl, Irena
Autorzy
Tytuł
Patologie społeczne
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008
ISBN
978-83-01-15327-4
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
stron 362
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp ..................................................................... 9
rozdział 1. Patologia społeczna................................................. 11
1.1. Próba definicji......................................................... 11
f .2. Relatywizm czy rygoryzm moralny - dylematy współczesności................... 19
rozdział 2. Wybrane teorie dewiacji............................................ 27
2.1. Teoria anomii......................................................... 27
2.1.1. Czynniki wysokiego ryzyka anomii..................................... 28
2.2. Potęga strategii neutralizacji ............................................. 32
2.3. Symboliczny interakcjonizm.............................................. 35
2.4. Teoria stygmaryzacji.................................................... 31
2.4.1. Czynniki warunkujące dewiacyjną stygmatyzację ........................ 38
2.4.2. Kształtowanie się statusu dewiacyjnego jednostki........................ 39
2.4.3. Skuteczność procesu stygmatyzacji ................................... 41
2.5. Teoria zróżnicowanych powiązań.......................................... 42
2.6. Teoria kontroli Hirscha ................................................. 44
2.7. Dewiacja jako akt wyboru ....................................... 46
rozdział 3. Stereotypy i uprzedzenia........................................... 50
3.1. Stereotypy............................................................ 50
3.1.1. Cechy stereotypów ................................................ 51
3.1.2. Funkcje stereotypów............................................... 51
3.2. Uprzedzenia społeczne ................................................. 53
3.2.1. Relacje między stereotypami a uprzedzeniami .......................... 53
3.2.2. Cechy uprzedzeń.................................................. 55
3.2.3. Geneza uprzedzeń ................................................ 55
3.2.4. Możliwość modyfikacji postaw opartych na uprzedzeniach ................ 65
rozdział 4. Przestępstwa z nienawiści - terroryzm .............................. 66
4.1. Podstawowe cechy terroryzmu............................................ 67
4.2. Rodzaje terroryzmu.................................................... 68
4.3. Zarys historii terroryzmu................................................ 70
4.4. Skala zjawiska terroryzmu............................................... 73
4.5. Uwarunkowania terroryzmu ............................................. 76
4.5.1. Terroryzm jako broń słabych........................................ 76
4.5.2. Terroryzm jako odpowiedź na nierówności ekonomiczne.................. 78
4.5.3. Koncepcja Marcuse'a.............................................. 78
4.5.4. Terroryzm jako sposób wymiany władzy............................... 80
4.5.5. Terroryzm jako skutek naruszenia równowagi w świecie idei............... 81
4.5.6. Terroryzm jako efekt zderzenia cywilizacji ............................. 83
4.6. Przeciwdziałanie terroryzmowi ........................................... 88
4.6.1. Naiwny protekcjonizm, czyli państwo socjalne .......................... 88
4.6.2. Demokracja aktywna jako forma obrony przed terroryzmem.............. 89
4.6.3. Wymuszona asymilacja, czyli liberalny paternalizm ...................... 91
4.6.4. Prawne możliwości obrony przed terroryzmem w Polsce.................. 92
rozdział 5. Dewiacja samotnicza - samobójstwo................................ 94
5.1. Skala oraz przejawy zjawiska............................................. 95
5.2. Rys kulturowy......................................................... 99
5.3. Uwarunkowania samobójstw............................................. 102
5.3.1. Typologia samobójstw ............................................. 103
5.3.2. Efekt Wertera.................................................... 104
5.3.3. Syndrom presuicydalny - zachowanie suicydalne........................ 105
rozdział 6. Agresja wśród dzieci i młodzieży.................................... 107
6.1. Skala zjawiska......................................................... 107
6.2. Przyczyny zachowań agresywnych młodzieży................................. 109
6.2.1. Agresja jako zachowanie wyuczone................................... 110
6.2.2. Znaczenie mediów w kreowaniu agresji ............................... 111
6.2.3. Agresja młodzieży jako sposób rozwiązywania problemów własnej tożsamości .. 114
6.2.4. Agresja jako efekt poczucia wykluczenia społecznego -................... 119
6.2.5. Agresja jako przejaw zaburzenia więzi międzyludzkich................... 122
rozdział 7. Uzależnienia............................................,......... 124
7.1. Alkoholizm........................................................... 126
7.1.1. Diagnoza uzależnienia............................................. 128
7.1.2. Typologie alkoholizmu............................................. 130
7.1.3. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 133
7.1.4. Skala zjawiska.................................................... 134
7.1.5. Uwarunkowania choroby alkoholowej ................................ 138
7.1.6. Problemy związane z alkoholem ..................................... 150
7.1.7. Doktor Jekyll i mister Hyde, czyli wspóluzależnienie..................... 153
7.2. Narkomania .......................................................... 157
7.2.1. Historia narkomanii............................................... 157
7.2.2. Skala używania środków odurzających ................................ 170
7.2.3. Rodzaje narkotyków............................................... 173
7.2.4. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 181
7.2.5. Uwarunkowania narkomanii........................................ 184
7.2.6. Społeczne skutki stosowania narkotyków.............................. 185
7.2.7. Prawny aspekt narkomanii.......................................... 185
7.3- Uzależnienie od elektronicznych środków przekazu........................... 186
7.3.1. Kryteria diagnozy uzależnienia ...................................... 187
7.3.2. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 190
7.3.3. Skala zjawiska.................................................... 193
7.3.4. Uwarunkowania.................................................. 196
7.3.5- Skutki uzależnienia ............................................... 196
7.4. Hazard .............................................................. 197
7.4.1. Kryteria oceny uzależnienień........................................ 198
7.4.2. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 200
7.4.3. Skala uzależnienia ................................................ 202
7.4.4. e-hazard ........................................................ 204
7.4.5. Uwarunkowania hazardu........................................... 204
7.4.6. Przyczyny uzależnienia............................................. 205
7.4.7. Prawne regulacje hazardu w Polsce................................... 208
rozdział 8. Nietypowe zachowania seksualne - homoseksualizm ................. 209
8-1. Regulacje systemowe dotyczące homoseksualizmu.....................,...... 210
8.2. Definicja............................................................. 211
8.3. Skala zjawiska......................................................... 212
8.4. Typologie homoseksualistów ............................................. 214
8-5. Uwarunkowania homoseksualizmu........................................ 215
8.6. Społeczne postawy wobec homoseksualistów ................................ 220
8.7. Problem legalizacji związków homoseksualnych.............................. 221
rozdział 9. Patologie seksualne ............................................... 224
9.1. Prostytucja ........................................................... 224
9.1.1. Prawne regulacje prostytucji ........................................ 225
9.1.2. Charakterystyka środowiska prostytutek w Polsce ....................... 228
9.1.3. Typologia prostytutek.............................................. 232
9.1.4. Prostytucja dzieci i młodzieży........................................ 234
9.1.5. Prostytucja homoseksualna ......................................... 237
9.1.6. Uwarunkowania prostytucji ......................................... 239
9.2. Pedofilia............................................................. 245
9.2.1. Rys historyczny................................................... 249
9.2.2. Skala zjawiska.................................................... 251
9.2.3. Sprawcy pedofilii ................................................. 252
9.2.4. Uwarunkowania.................................................. 252
9.2.5. Skutki seksualnego wykorzystywania dziecka ........................... 254
9.3. Dziecięca pornografia .................................................. 256
9.3.1. Prawne regulacje pornografii dziecięcej ............................... 258
9.4. Kazirodztwo .......................................................... 259
9.4.1. Kazirodztwo jako tabu kulturowe .................................... 260
9.4.2. Skala zjawiska.................................................... 263
9.4.3. Typologia zachowań kazirodczych ....................,............... 263
9.4.4. Uwarunkowania .................................................. 264
rozdział 10. Handel ludźmi................................................... 270
10.1. Regulacje prawne...................................................... 271
10.2. Skala zjawiska......................................................... 271
10.3. Zasady działania sprawców .............................................. 273
10.4. Skutki dla ofiar........................................................ 275
rozdział 11. Wykluczenie społeczne........................................... 277
11.1. Mobbing ............................................................. 278
11.1.1. Przejawy mobbingu .............................................. 280
11.1.2. Typy relacji ofiar i sprawców ....................................... 282
11.1.3. Skala zjawiska................................................... 283
11.1.4. Mobbing w szkole................................................ 284
11.1.5. Uwarunkowania mobbingu ........................................ 285
11.1.6. Ofiary mobbingu ................................................ 286
11.1.7. Sprawcy mobbingu............................................... 289
11.1.8. Skutki mobbingu ................................................ 291
11.1.9. Prawna ochrona jednostki przed mobbingiem ......................... 293
11.2. Bezdomność .......................................................... 294
11.2.1. Rys historyczny.................................................. 294
11.2.2. Fazy rozwoju bezdomności......................................... 295
11.2.3. Skala zjawiska i grupy wysokiego ryzyka.............................. 297
11.2.4. Bezdomność kobiet .............................................. 300
11.2.5. Uwarunkowania bezdomności...................................... 300
11.2.6. Skutki bezdomności.............................................. 301
11.2.7. Wyjście z bezdomności............................................ 303
11.2.8. Bezdomność jako wybór jednostki................................... 303
11.3. Dzieci ulicy........................................................... 304
11.3.1. Typologia dzieci ulicy............................................. 305
11.3.2. Fazy rozwoju pr2ystosowania do życia na ulicy......................... 309
11.3.3. Umiejętności przystosowawcze dzieci ulicy............................ 310
11.3.4. Skala zjawiska................................................... 311
11.3.5. Uwarunkowania................................................. 312
11.3.6. Pomoc i możliwość zapobiegania zjawisku ............................ 314
Rozdział 12. Kreowanie kozła ofiarnego ........................................ 315
12.1. Przyczyny zjawiska................................................. 316
12.2. Stereotypy oskarżycielskie .......................................... 319
12.3. Cechy ofiarnicze kozia ofiarnego..................................... 320
12.4. Trwałość ststusu kozia ofiarnego ..................................... 322
rozdział 13. Patologia instytucji - korupcja .................................... 327
13.1. Prawne regulacje i skala zjawiska..................................... 327
13.2. Uwarunkowania .................................................. 330
13.3. Przeciwdziałanie .................................................. 332
Bibliografia ................................................................. 334
Indeks nazwisk.............................................................. 348
Indeks rzeczowy............................................................. 355
rozdział 1. Patologia społeczna................................................. 11
1.1. Próba definicji......................................................... 11
f .2. Relatywizm czy rygoryzm moralny - dylematy współczesności................... 19
rozdział 2. Wybrane teorie dewiacji............................................ 27
2.1. Teoria anomii......................................................... 27
2.1.1. Czynniki wysokiego ryzyka anomii..................................... 28
2.2. Potęga strategii neutralizacji ............................................. 32
2.3. Symboliczny interakcjonizm.............................................. 35
2.4. Teoria stygmaryzacji.................................................... 31
2.4.1. Czynniki warunkujące dewiacyjną stygmatyzację ........................ 38
2.4.2. Kształtowanie się statusu dewiacyjnego jednostki........................ 39
2.4.3. Skuteczność procesu stygmatyzacji ................................... 41
2.5. Teoria zróżnicowanych powiązań.......................................... 42
2.6. Teoria kontroli Hirscha ................................................. 44
2.7. Dewiacja jako akt wyboru ....................................... 46
rozdział 3. Stereotypy i uprzedzenia........................................... 50
3.1. Stereotypy............................................................ 50
3.1.1. Cechy stereotypów ................................................ 51
3.1.2. Funkcje stereotypów............................................... 51
3.2. Uprzedzenia społeczne ................................................. 53
3.2.1. Relacje między stereotypami a uprzedzeniami .......................... 53
3.2.2. Cechy uprzedzeń.................................................. 55
3.2.3. Geneza uprzedzeń ................................................ 55
3.2.4. Możliwość modyfikacji postaw opartych na uprzedzeniach ................ 65
rozdział 4. Przestępstwa z nienawiści - terroryzm .............................. 66
4.1. Podstawowe cechy terroryzmu............................................ 67
4.2. Rodzaje terroryzmu.................................................... 68
4.3. Zarys historii terroryzmu................................................ 70
4.4. Skala zjawiska terroryzmu............................................... 73
4.5. Uwarunkowania terroryzmu ............................................. 76
4.5.1. Terroryzm jako broń słabych........................................ 76
4.5.2. Terroryzm jako odpowiedź na nierówności ekonomiczne.................. 78
4.5.3. Koncepcja Marcuse'a.............................................. 78
4.5.4. Terroryzm jako sposób wymiany władzy............................... 80
4.5.5. Terroryzm jako skutek naruszenia równowagi w świecie idei............... 81
4.5.6. Terroryzm jako efekt zderzenia cywilizacji ............................. 83
4.6. Przeciwdziałanie terroryzmowi ........................................... 88
4.6.1. Naiwny protekcjonizm, czyli państwo socjalne .......................... 88
4.6.2. Demokracja aktywna jako forma obrony przed terroryzmem.............. 89
4.6.3. Wymuszona asymilacja, czyli liberalny paternalizm ...................... 91
4.6.4. Prawne możliwości obrony przed terroryzmem w Polsce.................. 92
rozdział 5. Dewiacja samotnicza - samobójstwo................................ 94
5.1. Skala oraz przejawy zjawiska............................................. 95
5.2. Rys kulturowy......................................................... 99
5.3. Uwarunkowania samobójstw............................................. 102
5.3.1. Typologia samobójstw ............................................. 103
5.3.2. Efekt Wertera.................................................... 104
5.3.3. Syndrom presuicydalny - zachowanie suicydalne........................ 105
rozdział 6. Agresja wśród dzieci i młodzieży.................................... 107
6.1. Skala zjawiska......................................................... 107
6.2. Przyczyny zachowań agresywnych młodzieży................................. 109
6.2.1. Agresja jako zachowanie wyuczone................................... 110
6.2.2. Znaczenie mediów w kreowaniu agresji ............................... 111
6.2.3. Agresja młodzieży jako sposób rozwiązywania problemów własnej tożsamości .. 114
6.2.4. Agresja jako efekt poczucia wykluczenia społecznego -................... 119
6.2.5. Agresja jako przejaw zaburzenia więzi międzyludzkich................... 122
rozdział 7. Uzależnienia............................................,......... 124
7.1. Alkoholizm........................................................... 126
7.1.1. Diagnoza uzależnienia............................................. 128
7.1.2. Typologie alkoholizmu............................................. 130
7.1.3. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 133
7.1.4. Skala zjawiska.................................................... 134
7.1.5. Uwarunkowania choroby alkoholowej ................................ 138
7.1.6. Problemy związane z alkoholem ..................................... 150
7.1.7. Doktor Jekyll i mister Hyde, czyli wspóluzależnienie..................... 153
7.2. Narkomania .......................................................... 157
7.2.1. Historia narkomanii............................................... 157
7.2.2. Skala używania środków odurzających ................................ 170
7.2.3. Rodzaje narkotyków............................................... 173
7.2.4. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 181
7.2.5. Uwarunkowania narkomanii........................................ 184
7.2.6. Społeczne skutki stosowania narkotyków.............................. 185
7.2.7. Prawny aspekt narkomanii.......................................... 185
7.3- Uzależnienie od elektronicznych środków przekazu........................... 186
7.3.1. Kryteria diagnozy uzależnienia ...................................... 187
7.3.2. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 190
7.3.3. Skala zjawiska.................................................... 193
7.3.4. Uwarunkowania.................................................. 196
7.3.5- Skutki uzależnienia ............................................... 196
7.4. Hazard .............................................................. 197
7.4.1. Kryteria oceny uzależnienień........................................ 198
7.4.2. Fazy rozwoju uzależnienia.......................................... 200
7.4.3. Skala uzależnienia ................................................ 202
7.4.4. e-hazard ........................................................ 204
7.4.5. Uwarunkowania hazardu........................................... 204
7.4.6. Przyczyny uzależnienia............................................. 205
7.4.7. Prawne regulacje hazardu w Polsce................................... 208
rozdział 8. Nietypowe zachowania seksualne - homoseksualizm ................. 209
8-1. Regulacje systemowe dotyczące homoseksualizmu.....................,...... 210
8.2. Definicja............................................................. 211
8.3. Skala zjawiska......................................................... 212
8.4. Typologie homoseksualistów ............................................. 214
8-5. Uwarunkowania homoseksualizmu........................................ 215
8.6. Społeczne postawy wobec homoseksualistów ................................ 220
8.7. Problem legalizacji związków homoseksualnych.............................. 221
rozdział 9. Patologie seksualne ............................................... 224
9.1. Prostytucja ........................................................... 224
9.1.1. Prawne regulacje prostytucji ........................................ 225
9.1.2. Charakterystyka środowiska prostytutek w Polsce ....................... 228
9.1.3. Typologia prostytutek.............................................. 232
9.1.4. Prostytucja dzieci i młodzieży........................................ 234
9.1.5. Prostytucja homoseksualna ......................................... 237
9.1.6. Uwarunkowania prostytucji ......................................... 239
9.2. Pedofilia............................................................. 245
9.2.1. Rys historyczny................................................... 249
9.2.2. Skala zjawiska.................................................... 251
9.2.3. Sprawcy pedofilii ................................................. 252
9.2.4. Uwarunkowania.................................................. 252
9.2.5. Skutki seksualnego wykorzystywania dziecka ........................... 254
9.3. Dziecięca pornografia .................................................. 256
9.3.1. Prawne regulacje pornografii dziecięcej ............................... 258
9.4. Kazirodztwo .......................................................... 259
9.4.1. Kazirodztwo jako tabu kulturowe .................................... 260
9.4.2. Skala zjawiska.................................................... 263
9.4.3. Typologia zachowań kazirodczych ....................,............... 263
9.4.4. Uwarunkowania .................................................. 264
rozdział 10. Handel ludźmi................................................... 270
10.1. Regulacje prawne...................................................... 271
10.2. Skala zjawiska......................................................... 271
10.3. Zasady działania sprawców .............................................. 273
10.4. Skutki dla ofiar........................................................ 275
rozdział 11. Wykluczenie społeczne........................................... 277
11.1. Mobbing ............................................................. 278
11.1.1. Przejawy mobbingu .............................................. 280
11.1.2. Typy relacji ofiar i sprawców ....................................... 282
11.1.3. Skala zjawiska................................................... 283
11.1.4. Mobbing w szkole................................................ 284
11.1.5. Uwarunkowania mobbingu ........................................ 285
11.1.6. Ofiary mobbingu ................................................ 286
11.1.7. Sprawcy mobbingu............................................... 289
11.1.8. Skutki mobbingu ................................................ 291
11.1.9. Prawna ochrona jednostki przed mobbingiem ......................... 293
11.2. Bezdomność .......................................................... 294
11.2.1. Rys historyczny.................................................. 294
11.2.2. Fazy rozwoju bezdomności......................................... 295
11.2.3. Skala zjawiska i grupy wysokiego ryzyka.............................. 297
11.2.4. Bezdomność kobiet .............................................. 300
11.2.5. Uwarunkowania bezdomności...................................... 300
11.2.6. Skutki bezdomności.............................................. 301
11.2.7. Wyjście z bezdomności............................................ 303
11.2.8. Bezdomność jako wybór jednostki................................... 303
11.3. Dzieci ulicy........................................................... 304
11.3.1. Typologia dzieci ulicy............................................. 305
11.3.2. Fazy rozwoju pr2ystosowania do życia na ulicy......................... 309
11.3.3. Umiejętności przystosowawcze dzieci ulicy............................ 310
11.3.4. Skala zjawiska................................................... 311
11.3.5. Uwarunkowania................................................. 312
11.3.6. Pomoc i możliwość zapobiegania zjawisku ............................ 314
Rozdział 12. Kreowanie kozła ofiarnego ........................................ 315
12.1. Przyczyny zjawiska................................................. 316
12.2. Stereotypy oskarżycielskie .......................................... 319
12.3. Cechy ofiarnicze kozia ofiarnego..................................... 320
12.4. Trwałość ststusu kozia ofiarnego ..................................... 322
rozdział 13. Patologia instytucji - korupcja .................................... 327
13.1. Prawne regulacje i skala zjawiska..................................... 327
13.2. Uwarunkowania .................................................. 330
13.3. Przeciwdziałanie .................................................. 332
Bibliografia ................................................................. 334
Indeks nazwisk.............................................................. 348
Indeks rzeczowy............................................................. 355