Dane szczegółowe książki
Dydaktyka ogólna: wybrane zagadnienia / Żegnałek, Kazimierz (1943-); Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie
Tytuł
Dydaktyka ogólna: wybrane zagadnienia
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2005
ISBN
8388278681
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Spis treści
WSTĘP 7
Rozdział 1
DYDAKTYKA OGÓLNA JAKO NAUKA PEDAGOGICZNA 9
1.1. Geneza dydaktyki ogólnej jako nauki 9
1.2. Przedmiot badań, zadania i funkcje dydaktyki 19
1.3. Dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe 22
1.4. Powiązania dydaktyki z innymi naukami 25
1.5. Podstawowe pojęcia dydaktyki 28
1.6. Wybrane problemy badań dydaktycznych 39
Rozdział 2
ISTOTA I CHARAKTERYSTYKA WSPÓŁCZESNEGO PROCESU KSZTAŁCENIA 44
2.1. Istota procesu kształcenia 44
2.2. Składniki procesu kształcenia 56
2.3. Ogniwa procesu kształcenia 59
Rozdział 3
CELE KSZTAŁCENIA 68
3.1. Pojęcie celu kształcenia 68
3.2. Źródła celów 74
3.3. Związek celów kształcenia z wartościami 74
3.4. Operacjonalizacja celów kształcenia 80
3.3. Taksonomiczne ujęcie celów kształcenia 83
Rozdział 4
TREŚCI KSZTAŁCENIA 88
4.1. Istota treści kształcenia 88
4.2. Kryteria doboru treści kształcenia 94
4.3. Podstawowe teorie doboru treści kształcenia 97
4.4. Plany i programy kształcenia 103
Rozdział 5
ZASADY KSZTAŁCENIA 110
5.1. Istota i rodzaje zasad 110
5.2. Zasada poglądowości 113
5.3. Zasada systemowości 115
5.4. Zasada łączenia teorii z praktyką 117
5.5. Zasada indywidualizacji i zespołowości 119
5.6. Zasada przystępności 121
5.7. Zasada samodzielności 122
5.8. Zasada operatywności wiedzy 123
5.9. Zasada świadomej aktywności 124
5.10. Zasada trwałości wiedzy, umiejętności i nawyków 126
5.11. Zasada wdrażania do kształcenia ustawicznego 127
5.12. Zasada efektywności 128
Rozdział 6
METODY KSZTAŁCENIA 130
6.1. Pojęcie i klasyfikacja metod kształcenia 130
6.2. Charakterystyka wybranych metod kształcenia 139
6.2.1. Opowiadanie 139
6.2.2. Pogadanka 140
6.2.3. Wyjaśnienie 142
6.2.4. Opis 143
6.2.5. Dyskusja 144
6.2.6. Praca z książką 148
6.2.7. Wykład 152
6.2.8. Metody problemowe 163
6.2.9. Pokaz 171
6.2.10. Metoda zajęć praktycznych 172
6.2.11. Instruktaż 174
6.2.12. Ćwiczenia i treningi 175
6.2.13. Metoda laboratoryjna 178
6.2.14. Drama 179
Rozdział 7
FORMY ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA 186
7.1. Pojęcie i klasyfikacja form kształcenia 186
7.2. Lekcja jako podstawowa forma kształcenia w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole średniej 191
7.3. Inne formy kształcenia występujące na wszystkich szczeblach edukacji 198
7.3.1. Wykład 198
7.3.2. Seminarium 199
7.3.3. Pokaz 203
7.3.4. Praca domowa 204
7.3.5. Wycieczka 209
7.3.6. Obozy 211
7.3.7. Imprezy sportowe 212
7.3.8. Praktyki 212
Rozdział 8
INFRASTRUKTURA I ŚRODKI DYDAKTYCZNE 216
8.1. Podstawowa terminologia 216
8.2. Klasyfikacja i funkcje środków dydaktycznych 219
8.3. Charakterystyka wybranych środków dydaktycznych 222
8.3.1. Podręcznik 223
8.3.2. Techniki multimedialne 228
8.3.2.1. Komputer 230
8.3.2.2. Internet 235
8.3.2.3. Telewizja i film 239
Rozdział 9
SPRAWDZANIE I OCENIANIE WYNIKÓW PROCESU KSZTAŁCENIA 242
9.1. Istota i cele sprawdzania 242
9.2. Formy i metody sprawdzania 246
9.3. Istota, funkcje i cechy oceny 257
9.4. Ewaluacja dydaktyczna 262
Rozdział 10
NIEPOWODZENIA SZKOLNE 268
10.1. Istota i rodzaje niepowodzeń szkolnych 269
10.2. Przyczyny niepowodzeń szkolnych 274
10.3. Niepowodzenia dydaktyczne na etapie edukacji wczesnoszkolnej - rodzaje i przyczyny 281
10.3.1. Niepowodzenia dydaktyczne w zakresie treści humanistycznych 282
10.3.2. Niepowodzenia dydaktyczne w zakresie edukacji matematycznej 290
10.4. Zapobieganie i przezwyciężanie niepowodzeń szkolnych 297
10.5. Wybrane formy udzielania uczniom pomocy w nauce szkolnej 299
10.5.1. Zajęcia wyrównawcze 299
10.5.2. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 300
10.5.3. Korepetycje 302
10.5.4. Pomoc koleżeńska 303
10.5.5. Zajęcia świetlicowe 303
10.5.6. Teksty programowane 304
10.5.7. Koła zainteresowań 304
Rozdział 11
UCZEŃ 306
11.1. Pojęcie ucznia - jego obowiązki i prawa 306
11.2. Dojrzałość szkolna 310
11.3. Uczeń zdolny 315
11.4. Uczeń trudny 320
Rozdział 12
NAUCZYCIEL WE WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI 322
12.1. Definicja zawodu nauczyciela 322
12.2. Historyczny rys zawodu nauczyciela 326
12.3. Rola, zadania i funkcje współczesnego nauczyciela 328
12.4. Predyspozycje i cechy oraz typologie osobowości nauczyciela 333
12.5. Kompetencje i kwalifikacje zawodowe nauczycieli 338
12.6. Aktualne tendencje w kształceniu nauczycieli 343
Rozdział 13
GŁÓWNE PROBLEMY EDUKACYJNE XX I XXI WIEKU 345
13.1. Dorobek dydaktyki XX wieku 345
13.2. Wyzwania edukacyjne XXI wieku 353
BIBLIOGRAFIA 358
WSTĘP 7
Rozdział 1
DYDAKTYKA OGÓLNA JAKO NAUKA PEDAGOGICZNA 9
1.1. Geneza dydaktyki ogólnej jako nauki 9
1.2. Przedmiot badań, zadania i funkcje dydaktyki 19
1.3. Dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe 22
1.4. Powiązania dydaktyki z innymi naukami 25
1.5. Podstawowe pojęcia dydaktyki 28
1.6. Wybrane problemy badań dydaktycznych 39
Rozdział 2
ISTOTA I CHARAKTERYSTYKA WSPÓŁCZESNEGO PROCESU KSZTAŁCENIA 44
2.1. Istota procesu kształcenia 44
2.2. Składniki procesu kształcenia 56
2.3. Ogniwa procesu kształcenia 59
Rozdział 3
CELE KSZTAŁCENIA 68
3.1. Pojęcie celu kształcenia 68
3.2. Źródła celów 74
3.3. Związek celów kształcenia z wartościami 74
3.4. Operacjonalizacja celów kształcenia 80
3.3. Taksonomiczne ujęcie celów kształcenia 83
Rozdział 4
TREŚCI KSZTAŁCENIA 88
4.1. Istota treści kształcenia 88
4.2. Kryteria doboru treści kształcenia 94
4.3. Podstawowe teorie doboru treści kształcenia 97
4.4. Plany i programy kształcenia 103
Rozdział 5
ZASADY KSZTAŁCENIA 110
5.1. Istota i rodzaje zasad 110
5.2. Zasada poglądowości 113
5.3. Zasada systemowości 115
5.4. Zasada łączenia teorii z praktyką 117
5.5. Zasada indywidualizacji i zespołowości 119
5.6. Zasada przystępności 121
5.7. Zasada samodzielności 122
5.8. Zasada operatywności wiedzy 123
5.9. Zasada świadomej aktywności 124
5.10. Zasada trwałości wiedzy, umiejętności i nawyków 126
5.11. Zasada wdrażania do kształcenia ustawicznego 127
5.12. Zasada efektywności 128
Rozdział 6
METODY KSZTAŁCENIA 130
6.1. Pojęcie i klasyfikacja metod kształcenia 130
6.2. Charakterystyka wybranych metod kształcenia 139
6.2.1. Opowiadanie 139
6.2.2. Pogadanka 140
6.2.3. Wyjaśnienie 142
6.2.4. Opis 143
6.2.5. Dyskusja 144
6.2.6. Praca z książką 148
6.2.7. Wykład 152
6.2.8. Metody problemowe 163
6.2.9. Pokaz 171
6.2.10. Metoda zajęć praktycznych 172
6.2.11. Instruktaż 174
6.2.12. Ćwiczenia i treningi 175
6.2.13. Metoda laboratoryjna 178
6.2.14. Drama 179
Rozdział 7
FORMY ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA 186
7.1. Pojęcie i klasyfikacja form kształcenia 186
7.2. Lekcja jako podstawowa forma kształcenia w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole średniej 191
7.3. Inne formy kształcenia występujące na wszystkich szczeblach edukacji 198
7.3.1. Wykład 198
7.3.2. Seminarium 199
7.3.3. Pokaz 203
7.3.4. Praca domowa 204
7.3.5. Wycieczka 209
7.3.6. Obozy 211
7.3.7. Imprezy sportowe 212
7.3.8. Praktyki 212
Rozdział 8
INFRASTRUKTURA I ŚRODKI DYDAKTYCZNE 216
8.1. Podstawowa terminologia 216
8.2. Klasyfikacja i funkcje środków dydaktycznych 219
8.3. Charakterystyka wybranych środków dydaktycznych 222
8.3.1. Podręcznik 223
8.3.2. Techniki multimedialne 228
8.3.2.1. Komputer 230
8.3.2.2. Internet 235
8.3.2.3. Telewizja i film 239
Rozdział 9
SPRAWDZANIE I OCENIANIE WYNIKÓW PROCESU KSZTAŁCENIA 242
9.1. Istota i cele sprawdzania 242
9.2. Formy i metody sprawdzania 246
9.3. Istota, funkcje i cechy oceny 257
9.4. Ewaluacja dydaktyczna 262
Rozdział 10
NIEPOWODZENIA SZKOLNE 268
10.1. Istota i rodzaje niepowodzeń szkolnych 269
10.2. Przyczyny niepowodzeń szkolnych 274
10.3. Niepowodzenia dydaktyczne na etapie edukacji wczesnoszkolnej - rodzaje i przyczyny 281
10.3.1. Niepowodzenia dydaktyczne w zakresie treści humanistycznych 282
10.3.2. Niepowodzenia dydaktyczne w zakresie edukacji matematycznej 290
10.4. Zapobieganie i przezwyciężanie niepowodzeń szkolnych 297
10.5. Wybrane formy udzielania uczniom pomocy w nauce szkolnej 299
10.5.1. Zajęcia wyrównawcze 299
10.5.2. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 300
10.5.3. Korepetycje 302
10.5.4. Pomoc koleżeńska 303
10.5.5. Zajęcia świetlicowe 303
10.5.6. Teksty programowane 304
10.5.7. Koła zainteresowań 304
Rozdział 11
UCZEŃ 306
11.1. Pojęcie ucznia - jego obowiązki i prawa 306
11.2. Dojrzałość szkolna 310
11.3. Uczeń zdolny 315
11.4. Uczeń trudny 320
Rozdział 12
NAUCZYCIEL WE WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI 322
12.1. Definicja zawodu nauczyciela 322
12.2. Historyczny rys zawodu nauczyciela 326
12.3. Rola, zadania i funkcje współczesnego nauczyciela 328
12.4. Predyspozycje i cechy oraz typologie osobowości nauczyciela 333
12.5. Kompetencje i kwalifikacje zawodowe nauczycieli 338
12.6. Aktualne tendencje w kształceniu nauczycieli 343
Rozdział 13
GŁÓWNE PROBLEMY EDUKACYJNE XX I XXI WIEKU 345
13.1. Dorobek dydaktyki XX wieku 345
13.2. Wyzwania edukacyjne XXI wieku 353
BIBLIOGRAFIA 358