Dane szczegółowe książki
Wstęp do metod i technik badań społecznych / Sztumski, Janusz (1930-)
Autorzy
Tytuł
Wstęp do metod i technik badań społecznych
Wydawnictwo
Katowice: "Śląsk" Wydawnictwo Naukowe, 2010
Numer wydania
7 zm. i uzup.
ISBN
9788371646454
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
SPIS TREŚCI
Od autora 9
Część pierwsza. ZAGADNIENIA OGÓLNE
1. Metodologiczne problemy badań społecznych 12
1.1. Specyfika nauk społecznych 12
1.2. Przedmiot i cel badań społecznych 19
1.3. Filozoficzne podstawy badań społecznych 23
1.4. Moralne aspekty badań społecznych 30
1.4.1. Uwagi wstępne 30
1.4.2. Wpływ komercjalizacji nauki na postawy i zachowania badających 32
1.4.3. Propozycja „Dekalogu badacza rzeczywistości społecznej" 34
1.5. Typy badań 36
1.5.1. Badania typu poznawczego 38
1.5.2. Badania dla potrzeb praktyki 40
1.6. Proces badawczy 42
1.6.1. Strategia badań w naukach społecznych 42
1.6.2. Projektowanie procesu badawczego 43
1.6.3. Badania pilotażowe 44
1.7. Problem badawczy 46
1.7.1. Problem badawczy a problem społeczny 46
1.7.2. Postawy wobec problemów społecznych 51
1.7.3. Postawa naukowa wobec problemów społecznych 57
1.7.4. Typy i formy problemów badawczych 58
1.8. Hipotezy 59
1.8.1. Co to jest hipoteza? 59
1.8.2. Typy hipotez 60
1.8.3. Tworzenie hipotez 62
1.9. Wskaźniki i zmienne zjawisk społecznych 63
1.9.1. Proces kształtowania się pojęcia wskaźnika zjawisk społecznych 63
1.9.2. Pojęcie wskaźnika zjawisk społecznych 66
1.9.3. Zmienne w badaniach społecznych 70
1.9.4. Właściwości wskaźników społecznych 73
1.9.5. Funkcje spełniane przez wskaźniki 75
1.10. Metody badań 76
1.10.1. Potoczne i naukowe ujmowanie zjawisk społecznych 76
1. 10.2. Pojęcie metody i jej związek z teorią 77
1.10.3. Typologia metod 83
1.10.4. Metody „mieszane" 88
1.10.5. Metody i techniki badań 93
1. 11. Rygoryzm i anarchizm metodologiczny 95
1. 11.1. Ukazanie problemu 95
1.11.2. Zasadny rygoryzm metodologiczny a osobliwe próby unaukowiania nauk społecznych 96
1.11.3. Możliwości przezwyciężenia osobliwego rygoryzmu i anarchizmu metodologicznego 106
Cześć druga. PROCES BADAWCZY
2. Eksperyment w naukach społecznych 113
2.1. Pojmowanie eksperymentów w badaniach społecznych 113
2.2. Rodzaje eksperymentów stosowanych w naukach społecznych 117
2.2.1. Eksperyment projektowany w terenie 117
2.2.2. Eksperyment laboratoryjny 119
2.2.3. Eksperyment cx-post-läcto 120
2.2.4. Eksperyment projekcyjny 122
2.2.5. Eksperymenty jednoczesne i sukcesywne 123
2.3. Wiarygodność badań opartych na eksperymentach 125
3. Metoda monograficzna 127
3.1. Uwagi dotyczące genezy metody monograficznej i jej rozwoju 127
3.2. Założenia metody monograficznej 135
3.3. Zalety i niedostatki badań monograficznych 136
4. Badania terenowe 145
4.1. Określenie badań terenowych 145
4.2. Typy badań terenowych 148
4.3. Przygotowanie badań terenowych 148
4.4. Zachowanie badającego w badaniach terenowych 152
5. Badania całościowe i reprezentacyjne 155
5.1. Określenie badań reprezentacyjnych i próbki reprezentacyjnej 155
5.2. Wielkość próbki reprezentacyjnej 157
5.3. Metody wyboru próbki reprezentacyjnej 158
5.3.1. Wybór według przekonań badającego 158
5.3.2. Wybór w oparciu o rachunek prawdopodobieństwa 160
5.4. Zastosowanie metody reprezentacyjnej 162
5.5. Kłopoty związane z doborem próbki reprezentacyjnej i jej zmianami 163
6. Obserwacja 165
6.1. Postrzeganie przypadkowe a obserwacja jako metoda badawcza 165
6.2. Rodzaje obserwacji 169
6.2.1. Obserwacja bezpośrednia i pośrednia 169
6.2.2. Obserwacja kontrolowana i niekontrolowana 170
6.2.3. Obserwacja jawna i ukryta 171
6.2.4. Próba systematyzacji 172
6. 3. Zalety obserwacji i trudności związane ze stosowaniem tej metody badań 173
7. Wywiad 176
7.1. Określenie wywiadu jako metody badań 176
7.2. Typy wywiadu 177
7.2.1. Wywiady ustne i pisemne 177
7.2.2. Wywiad skategoryzowany i nieskategoryzowany 177
7.2.3. Wywiad jawny i ukryty 178
7.2.4. Wywiady indywidualne i zbiorowe 179
7.2.5. Wywiad panelowy 181
7.2.6 Wywiad telefoniczny 182
7.3. Warunki określające poprawne przeprowadzenie wywiadu 183
7.4. Środki pomocnicze stosowane przy wywiadach 187
7.5. Zalety i wady wywiadu 188
8. Badania ankietowe 190
8.1. Charakterystyka badań ankietowych 190
8.2. Typy ankiet stosowanych w badaniach społecznych 193
8.3. Wymogi metodologiczne badań ankietowych 197
8.3.1. Zasady opracowania ankiety 197
8.3.1.1. Struktura ankiety 197
8.3.1.2. Forma i treść ankiety 198
8.3.1.3. Wygląd zewnętrzny ankiety 201
8.3.2. Uwagi na temat przydatności badań ankietowych 201
9. Badania oparte na dokumentach 203
9.1. Pojęcie dokumentu w badaniach faktów społecznych 203
9.2. Typy dokumentów pisemnych i zasady ich wykorzystywania 205
9.2.1. Dokumenty zebrane w sposób systematyczny 205
9.2.2. Dokumenty okolicznościowe 207
9.2.3. Tzw. metoda biograficzna 210
9.3. Problem wiarygodności danych zawartych w dokumentach 212
10. Socjometria 215
10.1. Założenia socjometrii i jej zastosowanie 215
10.2. Ilościowe analizy socjogramu 219
10.3. Uwagi o metodzie socjometrycznej 222
11. Badania sondażowe 224
11.1. Uwagi wstępne 224
11.2. Geneza badań sondażowych 225
11.3. Metody i techniki stosowane w badaniach sondażowych 228
12. Opracowanie zebranych materiałów badawczych 234
12.1. Przygotowanie danych do analizy ilościowej i jakościowej 234
12.1.1. Weryfikacja 234
12.1.2. Selekcja 235
12.1.3. Klasyfikacja 236
12.1.4. Kategoryzacja 237
12.1.5. Skalowanie 239
12.2. Analiza ilościowa 248
12.3. Analiza jakościowa 256
12.4. Uogólnienie dotychczasowych rozważań dotyczących analizy 264
12.5. Sprawozdanie z badań 267
13. Wyjaśnianie zjawisk społecznych 269
13.1. Określenie problemu 269
13.2. Rozwój poglądów na temat naukowego wyjaśniania 274
13.3. Typy wyjaśnień faktów społecznych 279
14. Metodologiczne aspekty zaufania i podejrzliwości 288
14. 1. Podstawy zaufania i podejrzliwości 288
14. 2. Analiza uwarunkowań zaufania i podejrzliwości 294
Wybrana literatura 300
Od autora 9
Część pierwsza. ZAGADNIENIA OGÓLNE
1. Metodologiczne problemy badań społecznych 12
1.1. Specyfika nauk społecznych 12
1.2. Przedmiot i cel badań społecznych 19
1.3. Filozoficzne podstawy badań społecznych 23
1.4. Moralne aspekty badań społecznych 30
1.4.1. Uwagi wstępne 30
1.4.2. Wpływ komercjalizacji nauki na postawy i zachowania badających 32
1.4.3. Propozycja „Dekalogu badacza rzeczywistości społecznej" 34
1.5. Typy badań 36
1.5.1. Badania typu poznawczego 38
1.5.2. Badania dla potrzeb praktyki 40
1.6. Proces badawczy 42
1.6.1. Strategia badań w naukach społecznych 42
1.6.2. Projektowanie procesu badawczego 43
1.6.3. Badania pilotażowe 44
1.7. Problem badawczy 46
1.7.1. Problem badawczy a problem społeczny 46
1.7.2. Postawy wobec problemów społecznych 51
1.7.3. Postawa naukowa wobec problemów społecznych 57
1.7.4. Typy i formy problemów badawczych 58
1.8. Hipotezy 59
1.8.1. Co to jest hipoteza? 59
1.8.2. Typy hipotez 60
1.8.3. Tworzenie hipotez 62
1.9. Wskaźniki i zmienne zjawisk społecznych 63
1.9.1. Proces kształtowania się pojęcia wskaźnika zjawisk społecznych 63
1.9.2. Pojęcie wskaźnika zjawisk społecznych 66
1.9.3. Zmienne w badaniach społecznych 70
1.9.4. Właściwości wskaźników społecznych 73
1.9.5. Funkcje spełniane przez wskaźniki 75
1.10. Metody badań 76
1.10.1. Potoczne i naukowe ujmowanie zjawisk społecznych 76
1. 10.2. Pojęcie metody i jej związek z teorią 77
1.10.3. Typologia metod 83
1.10.4. Metody „mieszane" 88
1.10.5. Metody i techniki badań 93
1. 11. Rygoryzm i anarchizm metodologiczny 95
1. 11.1. Ukazanie problemu 95
1.11.2. Zasadny rygoryzm metodologiczny a osobliwe próby unaukowiania nauk społecznych 96
1.11.3. Możliwości przezwyciężenia osobliwego rygoryzmu i anarchizmu metodologicznego 106
Cześć druga. PROCES BADAWCZY
2. Eksperyment w naukach społecznych 113
2.1. Pojmowanie eksperymentów w badaniach społecznych 113
2.2. Rodzaje eksperymentów stosowanych w naukach społecznych 117
2.2.1. Eksperyment projektowany w terenie 117
2.2.2. Eksperyment laboratoryjny 119
2.2.3. Eksperyment cx-post-läcto 120
2.2.4. Eksperyment projekcyjny 122
2.2.5. Eksperymenty jednoczesne i sukcesywne 123
2.3. Wiarygodność badań opartych na eksperymentach 125
3. Metoda monograficzna 127
3.1. Uwagi dotyczące genezy metody monograficznej i jej rozwoju 127
3.2. Założenia metody monograficznej 135
3.3. Zalety i niedostatki badań monograficznych 136
4. Badania terenowe 145
4.1. Określenie badań terenowych 145
4.2. Typy badań terenowych 148
4.3. Przygotowanie badań terenowych 148
4.4. Zachowanie badającego w badaniach terenowych 152
5. Badania całościowe i reprezentacyjne 155
5.1. Określenie badań reprezentacyjnych i próbki reprezentacyjnej 155
5.2. Wielkość próbki reprezentacyjnej 157
5.3. Metody wyboru próbki reprezentacyjnej 158
5.3.1. Wybór według przekonań badającego 158
5.3.2. Wybór w oparciu o rachunek prawdopodobieństwa 160
5.4. Zastosowanie metody reprezentacyjnej 162
5.5. Kłopoty związane z doborem próbki reprezentacyjnej i jej zmianami 163
6. Obserwacja 165
6.1. Postrzeganie przypadkowe a obserwacja jako metoda badawcza 165
6.2. Rodzaje obserwacji 169
6.2.1. Obserwacja bezpośrednia i pośrednia 169
6.2.2. Obserwacja kontrolowana i niekontrolowana 170
6.2.3. Obserwacja jawna i ukryta 171
6.2.4. Próba systematyzacji 172
6. 3. Zalety obserwacji i trudności związane ze stosowaniem tej metody badań 173
7. Wywiad 176
7.1. Określenie wywiadu jako metody badań 176
7.2. Typy wywiadu 177
7.2.1. Wywiady ustne i pisemne 177
7.2.2. Wywiad skategoryzowany i nieskategoryzowany 177
7.2.3. Wywiad jawny i ukryty 178
7.2.4. Wywiady indywidualne i zbiorowe 179
7.2.5. Wywiad panelowy 181
7.2.6 Wywiad telefoniczny 182
7.3. Warunki określające poprawne przeprowadzenie wywiadu 183
7.4. Środki pomocnicze stosowane przy wywiadach 187
7.5. Zalety i wady wywiadu 188
8. Badania ankietowe 190
8.1. Charakterystyka badań ankietowych 190
8.2. Typy ankiet stosowanych w badaniach społecznych 193
8.3. Wymogi metodologiczne badań ankietowych 197
8.3.1. Zasady opracowania ankiety 197
8.3.1.1. Struktura ankiety 197
8.3.1.2. Forma i treść ankiety 198
8.3.1.3. Wygląd zewnętrzny ankiety 201
8.3.2. Uwagi na temat przydatności badań ankietowych 201
9. Badania oparte na dokumentach 203
9.1. Pojęcie dokumentu w badaniach faktów społecznych 203
9.2. Typy dokumentów pisemnych i zasady ich wykorzystywania 205
9.2.1. Dokumenty zebrane w sposób systematyczny 205
9.2.2. Dokumenty okolicznościowe 207
9.2.3. Tzw. metoda biograficzna 210
9.3. Problem wiarygodności danych zawartych w dokumentach 212
10. Socjometria 215
10.1. Założenia socjometrii i jej zastosowanie 215
10.2. Ilościowe analizy socjogramu 219
10.3. Uwagi o metodzie socjometrycznej 222
11. Badania sondażowe 224
11.1. Uwagi wstępne 224
11.2. Geneza badań sondażowych 225
11.3. Metody i techniki stosowane w badaniach sondażowych 228
12. Opracowanie zebranych materiałów badawczych 234
12.1. Przygotowanie danych do analizy ilościowej i jakościowej 234
12.1.1. Weryfikacja 234
12.1.2. Selekcja 235
12.1.3. Klasyfikacja 236
12.1.4. Kategoryzacja 237
12.1.5. Skalowanie 239
12.2. Analiza ilościowa 248
12.3. Analiza jakościowa 256
12.4. Uogólnienie dotychczasowych rozważań dotyczących analizy 264
12.5. Sprawozdanie z badań 267
13. Wyjaśnianie zjawisk społecznych 269
13.1. Określenie problemu 269
13.2. Rozwój poglądów na temat naukowego wyjaśniania 274
13.3. Typy wyjaśnień faktów społecznych 279
14. Metodologiczne aspekty zaufania i podejrzliwości 288
14. 1. Podstawy zaufania i podejrzliwości 288
14. 2. Analiza uwarunkowań zaufania i podejrzliwości 294
Wybrana literatura 300