Dane szczegółowe książki
Uchylanie się od opodatkowania: przyczyny, skutki i sposoby zapobiegania zjawisku / Sowiński, Ryszard
Autorzy
Tytuł
Uchylanie się od opodatkowania: przyczyny, skutki i sposoby zapobiegania zjawisku
Wydawnictwo
Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2009
ISBN
9788323220145
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
brak numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie 9
| Problem badawczy i tezy pracy 9
Uwagi terminologiczne 11
Pojęcie unikania opodatkowania 15
| Obejście prawa i czynności pozorne 17
Układ treści 19
CZĘŚĆ I. PRZYCZYNY ZJAWISKA 21
Uwagi ogólne 21
| ROZDZIAŁ 1. Postawy podatnika wobec obowiązków podatkowych 27
! 1. Pojęcie i składniki postawy 27
2. Wzajemne oddziaływanie elementów postawy 30
! 2.1. Przekonania a pozostałe elementy postawy 30
2.2 Emocje a pozostałe elementy postawy 31
[ . 2.3. Zachowanie a pozostałe elementy postawy 33
3. Nieracjonalność w przetwarzaniu informacji i kształtowaniu poglądów 35
4. Poglądy na temat potrzeby płacenia podatków 37
5. Emocje towarzyszące zapłacie podatku 47
! 6. Zachowanie podatników 50
ROZDZIAŁ 2. Modele wyjaśniające zjawisko uchylania się od opodatkowania 53
ROZDZIAŁ 3. Ekonomiczne i prawne przyczyny uchylania się od opodatkowania ... 65
Wysokość obciążeń podatkowych 65
1.1 Wysokość podatku 66
1.2 Subiektywnie postrzegana wysokość podatku 70
; 1.3. Wielokrotne opodatkowanie, dyskryminacja podatkowa 74
1.4. Ponoszone przez podatnika koszty płacenia podatków 76
2. Prawdopodobieństwo wykrycia oszustwa podatkowego 84
3. Wysokość sankcji związanych z uchylaniem się od opodatkowania 96
ROZDZIAŁ 4. Społeczne przyczyny uchylania się od opodatkowania 104
1.1 Sprawiedliwość wymienna a uchylanie się od opodatkowania 104
1.2 Sprawiedliwość horyzontalna a uchylanie się od opodatkowania 110
1 3. Sprawiedliwość wertykalna a uchylanie się od opodatkowania 114
1.4. Sprawiedliwość proceduralna a uchylanie się od opodatkowania 123
Sprawiedliwość naprawcza i sprawiedliwość retrybutywna 130
Przekonanie o rozpowszechnieniu zjawiska - mentalność podatkowa 131
ROZDZIAŁ 5. Czynniki demograficzne i sytuacyjne 133
1. Wiek a uchylanie się od opodatkowania 133
Rozwój moralny i zachowania prospołeczne 135
Płeć a postawy wobec obowiązków 138
Wykształcenie i znajomość prawa podatkowego 141
Religijność 142
Pozostałe czynniki 146
Podsumowanie części 1 150
CZĘŚĆ II. NASTĘPSTWA ZJAWISKA 155
Uwagi ogólne 155
ROZDZIAŁ 1. Skala zjawiska 161
Historia badań 161
Metody badania 162
Wyniki badań 165
ROZDZIAŁ 2. Obszary występowania dochodów nieujawnionych 176
ROZDZIAŁ 3. Ekonomiczne konsekwencje uchylania się od opodatkowania 182
Skutki dla sektora finansów publicznych 182
Przedsiębiorstwa i gospodarka 188
ROZDZIAŁ 4. Prawne skutki uchylania się od opodatkowania 196
Uchylanie się od opodatkowania a status prawny jednostki w państwie – aspekt konstytucyjny 196
1.1. Ograniczenie praw i wolności obywatelskich 197
Uchylanie się od opodatkowania a system podatkowy i system prawa podatkowego 212
Uchylanie się od opodatkowania a stosowanie prawa podatkowego 218
Podsumowanie części II 221
CZĘŚĆ III. FORMY I SPOSOBY ZAPOBIEGANIA UCHYLANIU SIĘ OD OPODATKOWANIA 225
Uwagi ogólne 225
ROZDZIAŁ 1. Redukcja skali uchylania się od opodatkowania poprzez wpływ na
czynniki ekonomiczne 231
Optymalizacja wysokości obciążeń podatkowych i kosztów poboru podatku .... 231
Polityka kształtowania wysokości obciążeń podatkowych 232
Wpływanie na subiektywnie odczuwalny poziom obciążeń podatkowych 250
Minimalizacja kosztów poboru podatku 259
Zwiększanie prawdopodobieństwa wykrycia oszustw podatkowych 301
Dobór podatników do kontroli 302
Skuteczność kontroli 318
Polityka informacyjna 335
Współpraca międzynarodowa 338
Polityka karania 341
Redukcja opłacalności 342
Przesłanki stosowania sankcji karnych 346
Przesłanki uwzględniane przy wymiarze kary 350
Zakres podmiotowy odpowiedzialności karnej a uchylanie się od opodatkowania 352
Konsekwentne stosowanie sankcji 353
Polityka informacyjna 354
ROZDZIAŁ 2. Redukcja skali uchylania się od opodatkowania poprzez wpływ na moralność podatkową 356
Przesłanki kształtowania poziomu moralności podatkowej 356
Poprawa poczucia sprawiedliwości systemu podatkowego 358
Poprawa stopnia sprawiedliwości wymiennej 360
Dążenie do optymalizacji jakości dóbr publicznych oraz prowadzenie właściwej polityki ich dystrybucji 361
Minimalizacja rzeczywistego poziomu obciążeń podatkowych 366
Poprawa stopnia sprawiedliwości horyzontalnej 367
Dylematy kształtowania poczucia sprawiedliwości wertykalnej 370
Podnoszenie poziomu poczucia sprawiedliwości proceduralnej 373
Moralność podatkowa a zasady karania podatników niezdyscyplinowanych .... 382
ROZDZIAŁ 3. Podnoszenie poziomu dyscypliny podatkowej poprzez odwoływanie się
do emocji 384
Maksymalizacja pozytywnych emocji związanych ze zgodnym z prawem postępowaniem podatnika 385
Minimalizacja negatywnych emocji związanych z postępowaniem zgodnym
z prawem 388
Maksymalizacja negatywnych emocji związanych z postępowaniem niezgodnym
z prawem 389
Minimalizacja pozytywnych emocji związanych z działaniem niezgodnym z prawem 390
ROZDZIAŁ 4. Podnoszenie poziomu moralności poprzez wpływ na zachowanie podatnika 392
Podsumowanie części III 399
Zakończenie 403
Bibliografia 413
| Problem badawczy i tezy pracy 9
Uwagi terminologiczne 11
Pojęcie unikania opodatkowania 15
| Obejście prawa i czynności pozorne 17
Układ treści 19
CZĘŚĆ I. PRZYCZYNY ZJAWISKA 21
Uwagi ogólne 21
| ROZDZIAŁ 1. Postawy podatnika wobec obowiązków podatkowych 27
! 1. Pojęcie i składniki postawy 27
2. Wzajemne oddziaływanie elementów postawy 30
! 2.1. Przekonania a pozostałe elementy postawy 30
2.2 Emocje a pozostałe elementy postawy 31
[ . 2.3. Zachowanie a pozostałe elementy postawy 33
3. Nieracjonalność w przetwarzaniu informacji i kształtowaniu poglądów 35
4. Poglądy na temat potrzeby płacenia podatków 37
5. Emocje towarzyszące zapłacie podatku 47
! 6. Zachowanie podatników 50
ROZDZIAŁ 2. Modele wyjaśniające zjawisko uchylania się od opodatkowania 53
ROZDZIAŁ 3. Ekonomiczne i prawne przyczyny uchylania się od opodatkowania ... 65
Wysokość obciążeń podatkowych 65
1.1 Wysokość podatku 66
1.2 Subiektywnie postrzegana wysokość podatku 70
; 1.3. Wielokrotne opodatkowanie, dyskryminacja podatkowa 74
1.4. Ponoszone przez podatnika koszty płacenia podatków 76
2. Prawdopodobieństwo wykrycia oszustwa podatkowego 84
3. Wysokość sankcji związanych z uchylaniem się od opodatkowania 96
ROZDZIAŁ 4. Społeczne przyczyny uchylania się od opodatkowania 104
1.1 Sprawiedliwość wymienna a uchylanie się od opodatkowania 104
1.2 Sprawiedliwość horyzontalna a uchylanie się od opodatkowania 110
1 3. Sprawiedliwość wertykalna a uchylanie się od opodatkowania 114
1.4. Sprawiedliwość proceduralna a uchylanie się od opodatkowania 123
Sprawiedliwość naprawcza i sprawiedliwość retrybutywna 130
Przekonanie o rozpowszechnieniu zjawiska - mentalność podatkowa 131
ROZDZIAŁ 5. Czynniki demograficzne i sytuacyjne 133
1. Wiek a uchylanie się od opodatkowania 133
Rozwój moralny i zachowania prospołeczne 135
Płeć a postawy wobec obowiązków 138
Wykształcenie i znajomość prawa podatkowego 141
Religijność 142
Pozostałe czynniki 146
Podsumowanie części 1 150
CZĘŚĆ II. NASTĘPSTWA ZJAWISKA 155
Uwagi ogólne 155
ROZDZIAŁ 1. Skala zjawiska 161
Historia badań 161
Metody badania 162
Wyniki badań 165
ROZDZIAŁ 2. Obszary występowania dochodów nieujawnionych 176
ROZDZIAŁ 3. Ekonomiczne konsekwencje uchylania się od opodatkowania 182
Skutki dla sektora finansów publicznych 182
Przedsiębiorstwa i gospodarka 188
ROZDZIAŁ 4. Prawne skutki uchylania się od opodatkowania 196
Uchylanie się od opodatkowania a status prawny jednostki w państwie – aspekt konstytucyjny 196
1.1. Ograniczenie praw i wolności obywatelskich 197
Uchylanie się od opodatkowania a system podatkowy i system prawa podatkowego 212
Uchylanie się od opodatkowania a stosowanie prawa podatkowego 218
Podsumowanie części II 221
CZĘŚĆ III. FORMY I SPOSOBY ZAPOBIEGANIA UCHYLANIU SIĘ OD OPODATKOWANIA 225
Uwagi ogólne 225
ROZDZIAŁ 1. Redukcja skali uchylania się od opodatkowania poprzez wpływ na
czynniki ekonomiczne 231
Optymalizacja wysokości obciążeń podatkowych i kosztów poboru podatku .... 231
Polityka kształtowania wysokości obciążeń podatkowych 232
Wpływanie na subiektywnie odczuwalny poziom obciążeń podatkowych 250
Minimalizacja kosztów poboru podatku 259
Zwiększanie prawdopodobieństwa wykrycia oszustw podatkowych 301
Dobór podatników do kontroli 302
Skuteczność kontroli 318
Polityka informacyjna 335
Współpraca międzynarodowa 338
Polityka karania 341
Redukcja opłacalności 342
Przesłanki stosowania sankcji karnych 346
Przesłanki uwzględniane przy wymiarze kary 350
Zakres podmiotowy odpowiedzialności karnej a uchylanie się od opodatkowania 352
Konsekwentne stosowanie sankcji 353
Polityka informacyjna 354
ROZDZIAŁ 2. Redukcja skali uchylania się od opodatkowania poprzez wpływ na moralność podatkową 356
Przesłanki kształtowania poziomu moralności podatkowej 356
Poprawa poczucia sprawiedliwości systemu podatkowego 358
Poprawa stopnia sprawiedliwości wymiennej 360
Dążenie do optymalizacji jakości dóbr publicznych oraz prowadzenie właściwej polityki ich dystrybucji 361
Minimalizacja rzeczywistego poziomu obciążeń podatkowych 366
Poprawa stopnia sprawiedliwości horyzontalnej 367
Dylematy kształtowania poczucia sprawiedliwości wertykalnej 370
Podnoszenie poziomu poczucia sprawiedliwości proceduralnej 373
Moralność podatkowa a zasady karania podatników niezdyscyplinowanych .... 382
ROZDZIAŁ 3. Podnoszenie poziomu dyscypliny podatkowej poprzez odwoływanie się
do emocji 384
Maksymalizacja pozytywnych emocji związanych ze zgodnym z prawem postępowaniem podatnika 385
Minimalizacja negatywnych emocji związanych z postępowaniem zgodnym
z prawem 388
Maksymalizacja negatywnych emocji związanych z postępowaniem niezgodnym
z prawem 389
Minimalizacja pozytywnych emocji związanych z działaniem niezgodnym z prawem 390
ROZDZIAŁ 4. Podnoszenie poziomu moralności poprzez wpływ na zachowanie podatnika 392
Podsumowanie części III 399
Zakończenie 403
Bibliografia 413