Dane szczegółowe książki
Dialektyka przekładu / Urbanek, Dorota
Autorzy
Tytuł
Dialektyka przekładu
Wydawnictwo
Warszawa: Instytut Rusycystyki UW, 2011
Numer wydania
978-83-61116-17-2
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
1. Rozważania wstępne … 9
1.1. O rozumieniu pojęcia dialektyki w danej pracy … 9
1.2. Przesłanki dialektyczności przekładu … 10
1.3. Opozycje i „linie napięć" w przekładzie … 18
2. Ontologiczne uwarunkowania przekładu … 21
2.1. Mimesis i reprezentacja … 21
2.2. Ontologia referencji a przekład … 27
2.3. Ontologia dzieła a przekład … 28
2.4. Ontologia komplementarna a przekład … 30
2.5. Dialektyczny procesualno-rezultatywny aspekt przekładu … 34
2.5.1. Dwoistość przekładu jako dzieła mimetycznego … 35
2.5.2. Typy działań naśladowczych i podstawowy paradoks praktyki przekładu … 37
3. Tekst czy „zdarzenie komunikacyjne"? … 41
3.1. Pojęcie tekstu w tekstologii … 41
3.2. Tekst w przekładzie … 43
3.2.1. Struktura tekstu … 44
3.2.2. Translatoryczne typologie tekstu … 48
3.2.2.1. Wczesne translatoryczne typologie tekstów … 49
3.2.2.2. Typologia I. S. Aleksiejewej … 51
3.2.3. Wtórność i reprezentatywność przekładu … 55
4. Wartościowanie w przekładzie. Ekwiwalencja jako podstawowa kategoria ontologiczna i jakościowa … 59
4.1. Teoria przekładu jako nauka wartościująca … 59
4.1.1. Wartościowanie pojęciowe … 59
4.1.2. Wartościowanie klasowe (kategorialne) … 60
4.1.3. Wartościowanie egzemplarzowe … 61
4.2. Relacja przekładu i oryginału - rozważania ogólne … 62
4.3. Relacja przekładu i oryginału - tożsamość i podobieństwo … 66
4.4. Relacja przekładu i oryginału - podobieństwo, ale jakie? … 71
4.5. Relacja przekładu i oryginału - bez dogmatu, czyli różnica … 83
5. Wtórność nobilitowana. Intertekstualność w badaniach nad przekładem … 93
5.1. Historia pojęcia … 93
5.2. Ustalenie zakresu pojęcia 'intertekstualność' … 97
5.3. Intertekstualny model przekładu … 100
5.4. „Ślady tłumacza" i nośniki obcości jako wykładniki intertekstualności w przekładzie … 105
5.5. Intertekstualność - mimesis - ekwiwalencja … 109
6. Opozycje pragmatyczne przekładu … 114
6.1. Pragmatyka naśladowania i pragmatyka w przekładzie … 114
6.2. Naśladowanie i tłumaczenie jako problem egzystencjalny … 115
6.3. Ideologia reprezentacji i ideologia w przekładzie … 119
6.3.1.Rodzaje ideologicznego rozszerzenia sensu reprezentacji i naśladowania … 119
6.3.2. Ideologiczne postawy tłumaczy wobec obcości … 121
6.3.2.1. Postawa imperialna … 123
6.3.2.2. Postawa obronna … 124
6.3.2.3. Postawa antynaśladowcza … 130
6.4. Wartościowanie poznawcze przekładu i jego aspekt twórczy … 134
7. Tłumaczenie jako komunikacja międzyjęzykowa i interkulturowa … 142
7.1. Tłumaczenie jako komunikacja międzyjęzykowa … 142
7.2. Tłumaczenie jako komunikacja interkulturowa … 145
7.2.1. Zwrot kulturowy w humanistyce … 145
7.2.2. Definicje i typy kultur … 147
7.2.3. Związki języka i kultury. Tłumacz jako mediator … 150
7.2.4. Filtry kulturowe w przekładzie … 151
7.2.4.1. Techniczny poziom kultury: wspólna wiedza encyklopedyczna … 153
7.2.4.2. Formalny poziom kultury: „normalna" i „właściwa" praktyka życia codziennego … 155
7.2.4.3. Nieformalny poziom kultury: wartości i system kognicji…156
7.3 Przekład jako rekonstrukcja językowego obrazu świata … 157
8. Próba konkluzji … 161
Podziękowania … 164
Bibliografia … 165
Indeks rzeczowy … 189
Indeks osób … 192
Resume … 196
Summary … 200
1.1. O rozumieniu pojęcia dialektyki w danej pracy … 9
1.2. Przesłanki dialektyczności przekładu … 10
1.3. Opozycje i „linie napięć" w przekładzie … 18
2. Ontologiczne uwarunkowania przekładu … 21
2.1. Mimesis i reprezentacja … 21
2.2. Ontologia referencji a przekład … 27
2.3. Ontologia dzieła a przekład … 28
2.4. Ontologia komplementarna a przekład … 30
2.5. Dialektyczny procesualno-rezultatywny aspekt przekładu … 34
2.5.1. Dwoistość przekładu jako dzieła mimetycznego … 35
2.5.2. Typy działań naśladowczych i podstawowy paradoks praktyki przekładu … 37
3. Tekst czy „zdarzenie komunikacyjne"? … 41
3.1. Pojęcie tekstu w tekstologii … 41
3.2. Tekst w przekładzie … 43
3.2.1. Struktura tekstu … 44
3.2.2. Translatoryczne typologie tekstu … 48
3.2.2.1. Wczesne translatoryczne typologie tekstów … 49
3.2.2.2. Typologia I. S. Aleksiejewej … 51
3.2.3. Wtórność i reprezentatywność przekładu … 55
4. Wartościowanie w przekładzie. Ekwiwalencja jako podstawowa kategoria ontologiczna i jakościowa … 59
4.1. Teoria przekładu jako nauka wartościująca … 59
4.1.1. Wartościowanie pojęciowe … 59
4.1.2. Wartościowanie klasowe (kategorialne) … 60
4.1.3. Wartościowanie egzemplarzowe … 61
4.2. Relacja przekładu i oryginału - rozważania ogólne … 62
4.3. Relacja przekładu i oryginału - tożsamość i podobieństwo … 66
4.4. Relacja przekładu i oryginału - podobieństwo, ale jakie? … 71
4.5. Relacja przekładu i oryginału - bez dogmatu, czyli różnica … 83
5. Wtórność nobilitowana. Intertekstualność w badaniach nad przekładem … 93
5.1. Historia pojęcia … 93
5.2. Ustalenie zakresu pojęcia 'intertekstualność' … 97
5.3. Intertekstualny model przekładu … 100
5.4. „Ślady tłumacza" i nośniki obcości jako wykładniki intertekstualności w przekładzie … 105
5.5. Intertekstualność - mimesis - ekwiwalencja … 109
6. Opozycje pragmatyczne przekładu … 114
6.1. Pragmatyka naśladowania i pragmatyka w przekładzie … 114
6.2. Naśladowanie i tłumaczenie jako problem egzystencjalny … 115
6.3. Ideologia reprezentacji i ideologia w przekładzie … 119
6.3.1.Rodzaje ideologicznego rozszerzenia sensu reprezentacji i naśladowania … 119
6.3.2. Ideologiczne postawy tłumaczy wobec obcości … 121
6.3.2.1. Postawa imperialna … 123
6.3.2.2. Postawa obronna … 124
6.3.2.3. Postawa antynaśladowcza … 130
6.4. Wartościowanie poznawcze przekładu i jego aspekt twórczy … 134
7. Tłumaczenie jako komunikacja międzyjęzykowa i interkulturowa … 142
7.1. Tłumaczenie jako komunikacja międzyjęzykowa … 142
7.2. Tłumaczenie jako komunikacja interkulturowa … 145
7.2.1. Zwrot kulturowy w humanistyce … 145
7.2.2. Definicje i typy kultur … 147
7.2.3. Związki języka i kultury. Tłumacz jako mediator … 150
7.2.4. Filtry kulturowe w przekładzie … 151
7.2.4.1. Techniczny poziom kultury: wspólna wiedza encyklopedyczna … 153
7.2.4.2. Formalny poziom kultury: „normalna" i „właściwa" praktyka życia codziennego … 155
7.2.4.3. Nieformalny poziom kultury: wartości i system kognicji…156
7.3 Przekład jako rekonstrukcja językowego obrazu świata … 157
8. Próba konkluzji … 161
Podziękowania … 164
Bibliografia … 165
Indeks rzeczowy … 189
Indeks osób … 192
Resume … 196
Summary … 200